ANALIZA CEN TREND „BEZ” RAPORT NABIAŁ RAPORT PIECZYWO DO ODPIEKU LUTY 2025 handelextra.pl (1230-9664) nr 2 (408) WICEPREZES GRUPY CHORTEN Stawiamy na szeroki wybór PROMOCJA SYLWIA WŁADYKO

Wstępniak PREZES Izabela Sakowicz | REDAKTOR NACZELNA dr Michalina Szczepańska-Brzozowska | REDAKCJA Joanna Hamdam, Przemysław Ziemichód | CREATIVE DIRECTOR Anna Skopińska-Cushing | HEAD OF EDITORIAL PLANNING Renata Burlikowska | DZIAŁ REKLAMY reklama@vfp.media Marcin Tyborowski (head of growth),+48 733 703 108, Anna Piskorz, +48 784 647 068, Dorota Fabiszewska, +48 666 860 766, Konrad Dubrawski, +48 786 187 030 | DZIAŁ MARKETINGU Iwona Nawrocka-Kilinowska (CMO lead), Aleksandra Zarzyka | DTP Tomasz Augustyniak | DZIAŁ IT Łukasz Grabczyński (digital transformation direc- tor), Michał Kaleta, Wojciech Wiącek | ADMINISTRACJA Olga Grzelak, Piotr Szymański | DRUK ArtDruk., nakład: 40 000 egz. Numer 1230-9664 | PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Tadeusz Janiuk, kolportaz@vfp.media | NUMERY ARCHIWALNE piotr.lukowski@vfp.media | Cena pojedynczego egzemplarza 35 zł (w tym 8% VAT) WYDAWCA VFP Communications Ltd. Sp. z o.o., ul. Idzikowskiego 16, 00-710 Warszawa Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych. Treści zawarte w czaso- piśmie „Handel” chronione są prawem autorskim. Wszelkie przedruki cało- ści lub fragmentów artykułów możliwe są wyłącznie za zgodą wydawcy. Odpowiedzialność za treść reklam ponosi wyłącznie reklamodawca. Adres mailowy: imię.nazwisko@media.com.pl www.handelextra.pl; www.facebo- ok.com/handelextra/ Miesięcznik „Handel” to czasopismo B2B, dystrybu- owane w obiegu zamkniętym, zawierające informacje handlowe służące przedsiębiorcom zajmującym się produkcją, obrotem hurtowym i handlem artykułami FMCG. Może zawierać treści dotyczące alkoholu i tytoniu, które w myśl ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmo- wi nie są uważane za reklamę (art. 2.1 pkt 3 ww. ustawy). Spis treści 3 Od redakcji 4 Felieton 6 Analiza 8, 14 Wywiad miesiąca 19 Handel jutra 25 Co nowego 27 Zielona półka 30 Top nowości 35 RAPORT – NABIAŁ 39 RAPORT – PIECZYWO 49 DO ODPIEKU ESG 60 ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY: DZIAŁ HANDLOWY: Michalina Szczepańska-Brzozowska michalina.szczepanska@vfp.media Joanna Hamdan joanna.hamdan@vfp.media Wanda Żółcińska wanda.zolcinska@vfp.media Przemysław Ziemichód przemyslaw.ziemichod@vfp.media Marcin Tyborowski marcin.tyborowski@vfp.media Dorota Fabiszewska dorota.fabiszewska@vfp.media Anna Piskorz anna.piskorz@vfp.media Konrad Dubrawski konrad.dubrawski@vfp.media 19 49 39 Fot. Michał Radwański Fot. Shutterstock Fot. Shutterstock

Od redakcji Fot. Michał Radwański 4 Handel 5.0 W gospodarce mówi się obecnie o przemyśle 5.0 jako tym, który przewodzi rewolucji technologicznej i ekologicznej, a więc wy- kraczającym poza produktywność. Przemysł taki wykorzystuje nowe technologie również do wzmacniania dobrostanu ludzi i planety. My z kolei przedstawiamy Państwu odświeżoną wer- sję „Handlu” – na przestrzeni ponad 30 lat naszej obecności na rynku odsłon i naszego miesięcznika, i handlu spożywcze- go, którym się zajmujemy, było zdecydowanie więcej niż 5. Do przemysłowej wersji 5.0 jak najbardziej się jednak dopisujemy, tak postrzegamy swoją rolę – jako podmiotu umacniającego handel, współtworzącego jego krajobraz i pokazującego wartościowe dla ludzi i planety rozwiązania. Niezmienne, niezależnie od wersji, pozostają więc nasze rozmowy mie- siąca. Pokazujemy zarządzających sieciami i sklepami, którzy znaleźli sposób na pozyskiwanie i zatrzymywanie klientów w czasach zdomino- wanych przez dyskonty. Dzielą się oni spostrzeżeniami na temat tego, co działa i jakie zmiany warto wprowadzać. Pomysł Chortenu, który rośnie – pojawiają się nowe sklepy i kolejne formaty – można podsumować krót- ko: robimy swoje, stawiamy na szeroki wybór i lokalność. By robić swoje, trzeba jednak wiedzieć co. W strategii przydają się dane, które – jak co miesiąc tutaj, a na portalu HandelExtra.pl codziennie – Państwu dostarczamy. Tym razem pokazujemy różne kategorie nabiało- we. Pochylamy się też nad pieczywem do odpieku, które jest już stałym elementem niemal każdej placówki handlowej z artykułami spożywczymi. Jednocześnie, jak pokazują przeprowadzone dla nas badania, wciąż wiele jest do zrobienia na polu komunikacji z konsumentami-klientami sklepu. To również zadanie dla detalistów. Do zasobów danych dorzucamy też ceny podstawowych produktów spo- żywczych – co ważne, są to ceny z paragonów, a więc ceny z realnych transakcji z tysięcy sklepów z całej Polski, nie zaś ceny deklarowane czy spisane z cenówek w pojedynczych placówkach. Handel to też bestsellery – nie tylko te wieloletnie, ale i nowości. Tu po- nownie patrzymy na paragony i liczbę transakcji i dzielimy się wiedzą, sprawdzamy, co działo się w segmencie nowinek spożywczych w różnych kategoriach, a widać, że rok 2024 był pod tym względem bardzo obfity. Dodam, że zaczęliśmy już przygotowania do corocznego raportu „Hit Han- dlu”, w którym wyróżniamy tych, którzy wprowadzili na rynek najlepiej sprzedające się i najciekawsze (smakowo, komunikacyjnie, składnikowo, środowiskowo itd.) produkty. Zapraszam do lektury nowego „Handlu”, komentowania i dzielenia się doświadczeniami! Zobacz więcej: redaktor naczelna Pokazujemy zarządzających sieciami i sklepami, którzy znaleźli sposób na pozyskiwanie i zatrzymywanie klientów w czasach zdominowanych przez dyskonty

Wstępniak 5

6 Felieton Nie strzelać do dronów Amazona! Mój ulubiony podcast o nowych technologiach to Hard Fork. Zwykle słucham go na Spotify, ale nadarzyła się wyjątkowa okazja, aby obejrzeć jeden odcinek na YouTube. Autorzy mieli okazję przyjrzeć się z bliska usłudze Amazon Prime Air. I jestem już przekonany, że powietrzna dostawa to nie science fiction. Autorzy podcastu – Kevin Roose i Casey Newton – wybrali się do centrum logistycznego Ama- zona na przedmieściach Phoenix. To właśnie w okolicach tego obiektu pierwsi szczęśliwcy mogą zamówić dostawę zakupów dronem. To, co mnie zaskoczyło w filmie, to przede wszystkim rozmiary dronów Amazona. Nie są to zabawki, jakie znamy z AliExpress. Dron Amazon Prime Air, model MK30, jest raczej wielkości biurka. Zaskakuje też, że to urządze- nie w pełni autonomiczne – samo nawiguje i omija przeszkody. In minus – jest dość głośne i ma zasięg na razie tylko około 13 km. Kevin i Casey wynajęli dom pod Phoenix i postanowili przetestować Amazon Prime Air. Okazuje się, że ta forma dostawy jest już do- stępna dla tysięcy produktów. Cena też umiar- kowana – około 10 dolarów. Proces składania zamówienia wygląda niemal tak samo jak za- wsze w Amazonie. Jest tylko jedna różnica – na mapie satelitarnej trzeba dokładnie zaznaczyć fragment ogródka, gdzie dron zrealizuje do- stawę. Ale może być on zarówno z przodu, jak i z tyłu budynku. Dostawa jest naprawdę ekspresowa, na przy- lot drona czeka się godzinę, ale Amazon deklaruje, że cel, jaki sobie wyznaczył, to nawet 30 minut. Kolejne zaskoczenie z fil- mu – dron wcale nie ląduje w ogrodzie, ale zawisa nad punktem docelowym i zrzu- ca paczkę z wysokości kilku metrów. Pro- dukt – w tym wypadku był to krem do rąk – jest zabezpieczony specjalnym pudłem karto- nowym z podwójnymi ściankami. Amazon pracuje nad dostawą dronami już po- nad 10 lat i jak widać, skala tej usługi wciąż jest mikroskopijna. Firma spodziewa się, że do końca dekady w ten sposób będzie realizowa- ne 10% dostaw. Przyznaję, że zaczynam w to wierzyć. Te drony faktycznie działają, trafiają do właściwego ogródka i przylatują z odpo- wiednim kremem do rąk. Do tego nie stoją w korkach i są w miarę ekologiczne, bo zasi- lane energią elektryczną. Niestety ich „ładow- ność” jest dziś bardzo ograniczona i podczas jednej misji mogą dostarczyć tylko jedną śred- niej wielkości paczkę do jednej osoby. Ciekawe są też kwestie psychologiczne i spo- łeczne związane z Prime Air. Czy wszyscy chcą, aby nad ich domami latały szumiące drony? Niekoniecznie. Na Florydzie jeden zdenerwo- wany Amerykanin już zestrzelił pistoletem drona z zakupami, które zmierzały do sąsiada. Przedstawiciel Amazona zauważył w podcaście, że przestrzeń powietrzna jest regulowana prze- pisami federalnymi, a jego firma działa zgodnie z nimi. Dlatego zestrzelenie drona to przestęp- stwo podobne do… zestrzelenia śmigłowca. Już w tym roku Amazon Prime Air trafi do Wiel- kiej Brytanii i Włoch. Uzyskanie licencji we Włoszech otworzy niebo dla dronów Amazona w całej EU. Być może i Polacy już za kilka lat zo- baczą nad swoimi głowami drony z zakupami. Ja nie mogę się doczekać. Ale są zapewne i tacy, którzy na taki dron rzuciliby się z widłami. Na pewno Amazon musi jeszcze popracować i nad zasięgiem usługi, i nad komunikacją tego projektu. TOMASZ WYGNAŃSKI

Analiza 7

Fot. Shutterstock 8 Analiza Wciąż dwucyfrowe WZROSTY CEN J ak już w listopadzie pokazywały dane z paragonów – były to święta droższe niż zeszłoroczne, choć w grud- niu spodziewaliśmy się świątecznych promocji masowo przyciągających klientów do sklepów. Na razie w listo- padzie z ponad 30 podstawowych pro- Po jednej stronie masło, po drugiej cukier. Listopadowy raport z paragonów poszerzony o dane z promocji pokazuje jedno – to tymi produktami sieci przyciągają klientów. duktów, które monitorujemy, drożały 24, jeden pozostał bez zmian, a 8 ta- niało. CUKIER W GÓRĘ, CUKIER W DÓŁ Wśród produktów, których ceny w listo- padzie były wyższe niż przed rokiem, Autorka: MICHALINA SZCZEPAŃSKA Raport z paragonów LISTOPAD widać również te tradycyjnie kupowa- ne i częściej niż zazwyczaj używane właśnie przy okazji Bożego Narodzenia – masło i inne produkty mleczne, jaja, słodycze, kawę czy herbatę. Tu odno- towujemy jednocześnie, że olej i cukier – także niezbędne do świątecznych wy-

Analiza 10 10 pieków – taniały. – Ceny cukru w ostatnich trzech la- tach mocno się zmieniały – najpierw poszybowały mocno w górę, a potem stopniowo spadały. W październiku 2024 r. średnio za kilogram klienci sklepów małoformatowych płacili około 3,50 zł [w listopadzie zaś cena ta wynosiła 3,48 zł – red.], czyli tyle co pod koniec 2021 r. i o niemal po- łowę mniej niż pod koniec 2022 r. To również więcej niż w popularnych sieciach dyskontów – cukier kosztu- je tam obecnie około 3 zł, ale często w różnych akcjach promocyjnych można kupić go jeszcze taniej – mówi Elżbieta Szarejko z CMR. W naszym comiesięcznym koszyku cen z paragonów, a więc rzeczywistych za- kupów w sklepach, CMR sprawdza dla nas średnie ceny w poszczególnych kategoriach (to zawsze średnia cena produktu-lidera danej kategorii), nie monitorujemy części typowo świątecz- nych produktów jak figurki świąteczne czy bakalie. Jednak w przypadku tych ostatnich trend jest podobny. CO ŁĄCZY MASŁO, SOK POMARAŃCZOWY I JABŁKA? Który produkt był liderem podwyżek? Odpowiedź jest jedna i brzmi: masło. W listopadzie za kostkę masła płaciliśmy prawie 30% więcej niż rok wcześniej. Za pomocą ceny tego produktu sieci han- dlowe mogą próbować ściągać klientów do sklepów w grudniu. Na ile skuteczne okazały się tu promocje – sprawdzimy w naszym kolejnym koszyku cen. – Wysokie ceny masła w 2022 r. prze- łożyły się na spadek jego konsumpcji, a także przeniesienie dużej części zaku- pów do dyskontów. W 2023 r. ceny masła zaczęły spadać, jeszcze w pierwszych miesiącach 2024 r. klienci sklepów czę- sto kupowali ten produkt w cenie około 5 zł za kostkę. Ostatnie miesiące przy- niosły kolejną falę podwyżek. W listo- padzie 2024 r. klienci sklepów małofor- matowych za kostkę masła 200 g płacili średnio 8,92 zł, nie brakuje jednak skle- pów, w których ceny tego produktu są znacznie wyższe. Jak wynika z danych CMR, w listopadzie co piąta kostka ma- sła kupiona w spożywczych sklepach małoformatowych kosztowała ponad 10 zł. Z drugiej strony detaliści często starają się przyciągnąć klientów wła- śnie promocjami masła i oferują możli- wie niskie ceny. W listopadzie co dwu- nasta kostka masła kupiona w sklepach małoformatowych miała cenę poniżej 6 zł – analizuje Elżbieta Szarejko. Numerem dwa na podwyżkowym po- dium był sok pomarańczowy. Tu rów- nież bez zaskoczeń – o problemach z surowcem do produkcji soku i kolej- nych historycznych rekordach na świa- towych giełdach pomarańczy mówi się od wielu miesięcy. W naszym koszyku, czyli w sklepach małoformatowych, a więc tych osiedlowych, zlokalizowa- nych blisko domu, sok pomarańczowy był w zeszłym miesiącu o 26,2% droż- szy niż w listopadzie 2023 r. – Jeszcze pod koniec 2023 r. średnie ceny litrowego opakowania soku po- marańczowego w sklepach małofor- matowych topowych marek nie prze- kraczały 6 zł, w listopadzie 2024 r. ceny większości tych produktów oscylowały wokół 7,50 zł. Soki z innych owoców i warzyw również drożeją, jednak ska- la tych podwyżek nie jest tak wysoka jak w przypadku soku z pomarańczy – mówi Elżbieta Szarejko. Ostatnie miejsce na podium najbar- dziej drożejących produktów zajęły u nas jabłka, za które trzeba było zapła- cić 19,3% więcej niż rok wcześniej. I to też nie dziwi – sadownicy już wiosną i latem alarmowali, że zbiory będą niż- sze niż poprzednie. POSZUKIWANIE CZEKOLADY W PROMOCJI O ile jabłka niekoniecznie kojarzą się jednak ze świętami, o tyle słodycze – które drożeją niezależnie od kategorii – już tak. Wafelki, czekolada czy her- batniki to wydatek od około 10% do po- nad 15% wyższy niż rok wcześniej. – Znacznie więcej niż przed rokiem klienci sklepów małoformatowych płacą za czekoladę – średnia tablicz- ka czekolady mlecznej lub gorzkiej Ostatnie miejsce na podium najbardziej drożejących produktów zajęły u nas jabłka, za które trzeba było zapłacić 19,3% więcej niż rok wcześniej

For two decades, the IAW trade fair has been the meeting place for retailers, buyers and exhibitors from all over the world. From 11 to 13 March 2025, we will be celebrating our big anniversary in Cologne and invite you to join us in Halls 6 and 9! As a visitor, you can experience the latest trend articles, inspiring niche products and proven sales drivers. Benefit from a wide range of products at top prices and exciting networking opportunities with industry experts. Parallel to the IAW - ASIA PACIFIC SOURCING! - directly in the neighbouring Halls 7 and 8 - the perfect complement to discover even more products and trends. Be there as a visitor: Get your free ticket now! Simply scan the QR code and register directly in the ticket shop or via www.iaw-messe.de. International Trade Fair for Retail Promotions and Imports 20 Years innovation for the retail trade Nordwestdeutsche Messegesellschaft Bremen-Hannover mbH info@iaw-messe.de | www.iaw-messe.de

Analiza 12 Listopad ‚23 Listopad ‚24 MLEKO ŚWIEŻE (1 l) 4,57 4,64 NAPÓJ ROŚLINNY (1 l) 10,83 10,59 OLEJ (1 l) 9,68 8,49 PŁATKI ŚNIADANIOWE (250 g) 6,35 6,67 WODA (1,5 l) 3,09 3,03 NAPÓJ GAZOWANY (1,5 l) 8,71 8,88 SOK/NAPÓJ NIEGAZOWANY (1 l) 6,10 7,69 HERBATA (50 G) 7,22 7,57 KAWA MIELONA (250 G) 11,39 12,07 CUKIER (1 KG) 6,02 3,48 MĄKA (1 KG) 4,24 4,29 MAKARON (500 G) 5,46 5,62 ŚMIETANA (200 G) 2,99 3,14 MASŁO (200 G) 6,87 8,92 SER ŻÓŁTY (150 G) 5,98 6,39 TWARÓG (250 G) 5,84 6,30 SEREK WIEJSKI (200 G) 3,17 3,27 JOGURT (150 G) 2,01 2,07 JAJKA (1O SZT.) 9,01 9,51 PARÓWKI (250 G) 6,45 6,39 WĘDLINA PACZKOWANA (120 G) 6,63 7,20 RYŻ (400 G) 4,17 4,06 WAFELKI IMPULSOWE (50 G) 1,94 2,24 CIASTKA (100 G) 1,92 2,11 DŻEM (280 G) 6,00 6,56 CZEKOLADA (100 G) 5,11 5,68 CHLEB (500 G) 4,79 5,00 KAJZERKA (50-60 G) 0,59 0,5 POMIDOR (1 KG) 11,25 12,64 OGÓREK (1 KG) 9,87 9,96 JABŁKA (1 KG) 3,01 3,6 BANANY (1 KG) 5,99 5,27 ZIEMNIAKI (1 KG) 2,11 1,84 Ceny produktów* w sklepach małoformatowych w listopadzie (w zł) Źródło: CMR * uśredniona cena dla lidera kategorii popularnych marek w sklepach mało- formatowych w cenie regularnej (czyli bez promocji) pod koniec listopada wynosiła już 5,8-6 zł. Duża część naj- popularniejszych marek czekolad ku- powana jest jednak w promocyjnych, znacznie niższych cenach – w grud- niu klienci sklepów małoformatowych najpopularniejszy wariant czekola- dy mogli „upolować” w ramach pro- mocji średnio w cenie około 5,30 zł – zauważa Elżbieta Szarejko. Czy drożejące słodycze mogą wpłynąć na nasze świąteczne przyzwyczajenia? Owszem, prawdopodobnie słodkich prezentów dostaniemy (lub podaruje- my bliskim) mniej niż wcześniej. Jak wynika z panelu badawczego Ariadna, który na prośbę miesięcznika „Handel” zapytał Polaków w październiku o ich świąteczne plany zakupowe (próba wynosiła 1110 osób, badanie prze- prowadzono metodą CAWI w dniach 18-20.10.2024), prawie trzy piąte Pola- ków zamierza na świąteczne zakupy słodyczy prezentowych wydać tyle samo, ile wydali rok wcześniej. Jeśli nie poszukają więc promocji bądź nie wy- biorą marek tańszych, będą musieli ku- pić mniej. Nieco więcej i znacznie wię- cej wyda na nie łącznie 16% polskich konsumentów. Tyle o tym, co drożeje. Poza wspomnia- nym tańszym o ponad 42% cukrze w grupie taniejących produktów mamy jeszcze olej, za który w listopadzie Po- lacy płacili ponad 12% mniej. Wyraźnie tanieją też banany (-14,5%) i kajzerki (-15,3%). Lekko niższe ceny (maksymal- nie o 2%) widać w segmencie napojów roślinnych, wody, ryżu oraz parówek. Nie drgnęła z kolei cena ziemniaków. Wygląda więc na to, że konsumenci, jeśli nie chcą przeżyć szoku przy kasie sklepowej, muszą staranniej niż przed rokiem planować świąteczne wydatki na żywność. Równie przemyślana po- winna być bożonarodzeniowa polityka promocyjna sprzedawców. Wtedy i wilk (klient) będzie syty, i owca (branża spo- żywcza) cała.

Fot. Shutterstock 14 Analiza Masło nie przyciągało CENĄ O polskim konsumencie, który jest szczególnie czuły na ceny (czyt. promocje), piszemy regularnie. Tak jak wielu klientów spodziewaliśmy się wysypu najróżniejszych promo- cji i obniżek w grudniu. Tymczasem tylko nieliczne produkty spożywcze z koszyka tych używanych do przy- gotowania kolacji wigilijnej i innych Przedświąteczne zakupy, również te spożywcze, napędzane są promocjami. Jak wynika z paragonów, w grudniu nie było ich jednak szczególnie dużo. Raport z paragonów GRUDZIEŃ tzw. sklepy osiedlowe. Uśredniamy cenę z całej Polski dla lidera danej kategorii. MNIEJ MASŁA (NA PARAGONACH) W grupie produktów tradycyjnie wyko- rzystywanych w kulinarnych przygoto- waniach do świąt na tytuł „jedynego lidera podwyżek” zasłużyło masło. świątecznych posiłków były znacząco tańsze niż miesiąc wcześniej. Jedno- cześnie te, których ceny spadały już wcześniej, kontynuowały ten trend. Ale po kolei. Dzięki danym CMR sprawdzamy pa- ragony, a więc realne zakupy w skle- pach w całej Polsce. Bierzemy pod uwagę placówki do 300 mkw., a więc Autorka: MICHALINA SZCZEPAŃSKA

Analiza 15 W grudniu płaciliśmy za nie w mniej- szych sklepach średnio 8,96 zł, co oznacza niewielki wzrost względem listopada (0,4%) i ponad 27% wzrostu w porównaniu z grudniem 2023 r. To właśnie masło mogło być tym pro- duktem, którym detaliści próbują przyciągnąć klientów do sklepu, ale najwyraźniej nie było. Królowało na- tomiast w gazetkach promocyjnych dyskontów. – Cena masła stała się ostatnio wy- znacznikiem „taniości” sklepu i jed- nym z kryteriów wyboru miejsca za- opatrywania się w przedświąteczne zakupy. W sklepach małoformato- wych w grudniu niemal co trzecie opakowanie masła kupiono w obni- żonej cenie. Mimo iż średnia cena promocyjna masła w tym formacie była o około 30% niższa od ceny re- gularnej, to zwykle nie była w stanie przebić obniżek, jakie oferowały swo- im klientom sklepy wielkopowierzch- niowe. W efekcie w placówkach ma- łego formatu liczba paragonów, na których znajdowało się masło, spadła o niemal 20% w porównaniu z grud- niem 2023 r. – mówi Elżbieta Szarejko z CMR. Od miesięcy tanieje olej. Tak było również w grudniu – w analizowa- nym miesiącu za litrową butelkę pła- ciliśmy 8,39 zł, rok wcześniej było to 9,17 zł, a w połowie 2024 r. 9,01 zł. Co ciekawe, olej jest zaledwie jednym z ośmiu produktów (z ponad 30), któ- re w naszym comiesięcznym zesta- wieniu są tańsze rok do roku. REKORDOWO TANI CUKIER Cały czas tanieje też cukier i w skali roku to on jest rekordzistą – w grudniu kosztował średnio 3,49 zł za kg, prawie tyle samo co w listopadzie. Wynik gru- dniowy oznacza, że tylko w zakresie tego jednego produktu święta były tań- sze o 38,6%. Z kolei mąka lekko tańsza była w listopadzie 2024 r. niż w grud- niu tego samego roku. Tu różnica po- między miesiącami wynosi zaledwie 3 grosze. Ale rok do roku grudzień przy- niósł podwyżkę o 7,2%. Droższe były również jaja – o 10,6%, za opakowanie 10 sztuk płaciliśmy 10,16 zł. W przypadku jaj producenci alarmowali latem, że należy spodzie- wać się dużych podwyżek w kolejnych miesiącach w związku z mniejszą licz- bą kur niosek i przywoływali rok 2022 r., kiedy ceny hurtowe jaj wzrosły o 75%, natomiast deklarowane przez nich „bardzo wyraźne i odczuwalne” wzrosty cen jeszcze, przynajmniej w detalu, nie wystąpiły. Na razie z brakiem jaj i rekordowymi cenami mierzą się Amerykanie. CZEKOLADOWO, CZYLI DROŻEJ Kto nie wyobraża sobie świąt bez cze- kolady, także zapłacił więcej. Z jed- nej strony to nie dziwi – producenci słodyczy od dwóch lat bardzo inten- sywnie komunikują aktualizację cen- ników i problemy z rekordowo wyso- kimi cenami kakao. Z drugiej jednak strony to grudzień jest dla słodyczy czekoladowych miesiącem, w którym budzą szczególne zainteresowanie konsumentów, a ich ceny (najlepiej promocyjne) mogą być impulsem de- cydującym o wejściu do sklepu. Średnio tabliczka czekolady koszto- wała w grudniu wprawdzie mniej niż w listopadzie, bo mówimy o 5,37 zł versus 5,68 zł, ale grudzień do grud- nia był już o 15% droższy. – W porównaniu z listopadem średnia cena nieznacznie spadła za sprawą licznych promocji – w grudniu 2024 r. w sklepach małoformatowych około 40% opakowań czekolad czołowych marek sprzedaje się w mniejszych lub większych promocjach, tak było też w tym roku. Klienci, którym udało się kupić najpopularniejszą czekola- dę w promocji, płacili za nią średnio o 15% mniej niż ci, którzy kupili ją po cenie regularnej – zauważa Elżbieta Szarejko. Z grupy mniej świątecznych produk- tów warte odnotowania są zmiany cen soków – tu widać zdecydowany trend wzrostowy od wielu miesięcy. W grudniu litr soku pomarańczowego kosztował ponad 34% więcej niż rok Cena masła stała się ostatnio wyznacznikiem „taniości” sklepu i jednym z kryteriów wyboru miejsca zaopatrywania się w przedświąteczne zakupy 20% O tyle w porównaniu z grudniem 2023 r spadła w sklepach małoformatowych liczba paragonów, na których znajdowało się masło

Analiza 18 18 Ceny produktów* w sklepach małoformatowych w grudniu (w zł) wcześniej, bo 7,81 zł i jest to najmoc- niej drożejący produkt w naszym ze- stawieniu. Drugie miejsce na podium wszystkich produktów (mniej i bar- dziej świątecznych) zajmuje wspo- mniane już masło. A trzecie – wafelki impulsowe z wynikiem o 16,8% wyż- szym niż rok wcześniej. Dwucyfrowo drożeją jeszcze: jabłka (14,1% więcej niż przed rokiem), ser żółty (+12%), dżem (+11,4%), ciast- ka (+10,9%). Z kolei wśród wyraźnie taniejących produktów widać (poza już opisanymi) – kajzerki (spadek o 15,3%) i ziemniaki (-10,7%). Kto lubi jeść na słodko, musiał się liczyć z od- chudzaniem… własnego portfela. Źródło: CMR * uśredniona cena dla lidera kategorii Wśród wyraźnie taniejących produktów widać cukier (spadek o 38,6%), kajzerki (spadek o 15,3%) i ziemniaki (spadek o 10,7%) Grudzień ‚23 Grudzień ‚24 MLEKO ŚWIEŻE (1 l) 4,50 4,52 NAPÓJ ROŚLINNY (1 l) 10,15 10,99 OLEJ (1 l) 9,17 8,39 PŁATKI ŚNIADANIOWE (250 g) 6,42 6,676 WODA (1,5 l) 3,10 3,11 NAPÓJ GAZOWANY (1,5 l) 8,52 8,56 SOK/NAPÓJ NIEGAZOWANY (1 L) 5,81 7,81 HERBATA (50 G) 7,06 7,48 KAWA MIELONA (250 G) 11,37 12,25 CUKIER (1KG) 5,68 3,49 MĄKA (1KG) 4,03 4,32 MAKARON (500 G) 5,21 4,96 ŚMIETANA (200 G) 2,93 3,18 MASŁO (200 G) 7,05 8,96 SER ŻÓŁTY (150 G) 5,76 6,45 TWARÓG (250 G) 5,74 6,13 SEREK WIEJSKI (200 G) 3,21 3,30 JOGURT (150 G) 2,03 2,06 JAJKA (1O SZT.) 9,19 10,16 PARÓWKI (250 G) 6,55 6,97 WĘDLINA PACZKOWANA (120 G) 6,69 7,07 RYŻ (400 G) 4,18 4,03 WAFELKI IMPULSOWE (50 G) 1,96 2,29 CIASTKA (100 G) 1,92 2,13 DŻEM (280 G) 5,98 6,66 CZEKOLADA (100 G) 4,67 5,37 CHLEB (500 G) 4,81 5,01 KAJZERKA (50-60 G) 0,59 0,5 POMIDOR (1 KG) 12,94 12,79 OGÓREK (1 KG) 10,08 9,82 JABŁKA (1 KG) 3,34 3,81 BANANY (1 KG) 5,77 5,88 ZIEMNIAKI (1 KG) 2,53 2,26 34% O tyle więcej niż w grudniu 2023 r. kosztował litr soku pomarańczowego w grudniu br. To najmocniej drożejący produkt

19 Wywiad 19 Na pierwszym miejscu stawiamy – To walka o rentowność biznesu będzie naszym kluczowym zadaniem na najbliższy czas. Optymalizacja kosztów, generowanie jak największych zysków – to nie tylko kwestia inwestycji w sklepach, ale także na przykład szkoleń podnoszących wiedzę właścicieli i personelu – przekonuje Sylwia Władyko, wiceprezes Grupy Chorten. INTERES SKLEPÓW

Wywiad 20 „Handel”: Rozmawiamy po raz pierwszy po śmierci prezesa i współzałożyciela Grupy Chorten Krzysztofa Pakuły. Jak w tej sytuacji zmieniacie strukturę i funk- cjonowanie firmy? Sylwia Władyko: Prezes Krzysztof Pakuła przez 15 lat kreował wizję Grupy Chorten, miał ogromną wiedzę, otwartość na nowe technologie i wyznawał wartości, które ukie- runkowały nasz rozwój. Był właścicielem kil- kunastu sklepów, pierwsze otworzył ponad trzy dekady temu, więc doskonale znał po- trzeby i problemy handlu detalicznego. Miał też niezwykłą cechę – potrafił łączyć ludzi, a to sprzyjało misji konsolidacji polskich kup- ców. Dla naszego prezesa ważny był zawsze człowiek, stale też podkreślał, że budując Grupę Chorten, na pierwszym miejscu stawia- my interes sklepów. Przez te wszystkie lata zbudował zespół, któremu przekazał swoje wartości. I jesteśmy nadal tym silni. Wiemy, jak kontynuować jego dzieło. W kwestiach or- ganizacyjnych mamy funkcjonujący zarząd, który reprezentuje firmę do końca kadencji, a wszystkie nasze działy i spółki pracują tak intensywnie i niezawodnie jak dotąd. W zeszłym roku obchodziliście 15-lecie działalności, a czego należy spodziewać się po Chortenie za kolejne 15 lat? Jak wte- dy będą działać wasze sklepy? Jesteśmy przekonani, że e-commerce mocno się rozwinie, ale sklepy tradycyjne także będą działać i realizować potrzeby swoich klientów po sąsiedzku. W przypadku sklepów Chorten zawsze ważne będą produkty świeże, wyso- kiej jakości, od lokalnych dostawców oraz bliskość lokalizacji od miejsca zamieszkania konsumenta. Nawet z najlepszymi rozwiąza- niami technologicznymi pojawiającymi się na rynku, które niewątpliwie przez te kolejne lata wejdą także do sklepów Chorten, bez- pośredni kontakt z produktem i personelem jest i będzie potrzebny. Pojawią się systemy, które poprawią komfort zakupów i je skrócą. Już widzimy, że młodsi konsumenci szanują czas, inaczej planują i realizują zakupy. Na pewno będą to kluczowe aspekty, gdy będzie- my myśleli o aranżacji naszych placówek, organizacji stoisk i obsługi czy rozwiązaniach bezobsługowych. Przez 15 lat zapewne zmie- ni się także asortyment w naszych sklepach, wiele produktów zostanie zastąpionych przez nowe. Z roku na rok widzimy na przykład ro- snące zainteresowanie daniami gotowymi, piwami bezalkoholowymi, produktami bez laktozy czy proteinowymi. Trendy w 2040 r. mogą być naprawdę ciekawe. A jak – jako organizator całkiem dużej sieci – podchodzicie do cenowych prze- pychanek dyskontów? Jaką strategię obieracie w działaniach, które mają prze- konywać Polaków, żeby to do sklepów Chortenu chodzili coraz częściej i zwięk- szali koszyki zakupowe? Wojna cenowa dyskontów to agresywne działanie marketingowe, na które dwie sieci wydają wielkie budżety, i budowanie iluzji taniości opartej na kilku markerach ceno- wych. W rzeczywistości wiele produktów jest na tym samym poziomie cenowym, a cza- sem nawet wyższym, niż słyszymy i widzimy w reklamie. My robimy swoje – stawiamy na szeroki wybór, jakość produktu i facho- wość obsługi. Konsument ma bardzo duże zaufanie do tego, co kupuje u nas w ladach tradycyjnych. Prawdziwy schab, karkówka, wołowina, inne rodzaje mięsa oraz wędliny dostarczane są codziennie od najlepszych re- gionalnych dostawców, rzemieślników i ma- sarni z tradycjami. Tworząc Grupę Chorten, osiągamy jednak efekt skali, więc i ona daje możliwości za- walczenia u producentów o atrakcyjne ceny dla sklepów i konsumentów. Od początku naszej działalności prowadzimy też kam- panię społeczną „Kocham Polskę, kupuję w polskich sklepach”, promującą patriotyzm konsumencki. Ważne jest, by budować świa- domość, iż tak ważna gałąź gospodarki, jaką jest handel, powinna być w polskich rękach, a pieniądze wydawane u lokalnych przed- siębiorców wracają do obiegu i zasilają nasz rozwój. Dyskonty to kapitał zagraniczny, a wydawane w nich pieniądze w dużej mie- rze wysysane są poza Polskę. Podejmujemy również walkę o atencję klien- tów, organizując takie działania jak loterie konsumenckie – w ostatniej takiej akcji można było wygrać luksusowe sportowe auto. Docieramy również do konsumentów poprzez ciekawy content wideo, który bar- dzo dynamicznie zyskuje wielomilionowe zasięgi. To sposób na kontakt z młodszym pokoleniem. Sylwia Władyko od ponad 15 lat buduje Pol- ską Grupę Sklepów Spożyw- czych Chorten, początkowo jako dyrektor handlowy, na- stępnie dyrektor generalny, a obecnie wiceprezes Grupy Chorten. Jest także w zarządach spółek regional- nych i operacyjnych, takich jak Chorten PD, Chorten IT i Chorten Południe. Odpowiada za koordynację działań między wszystkimi działami i makroregionami Grupy Chorten. Doświadcze- nie biznesowe zdobywała w innych sieciach handlo- wych, takich jak PMB Market i Groszek. W branży FMCG pracuje od przeszło 20 lat. Konsument ma bardzo duże zaufanie do tego, co kupuje u nas w ladach tradycyjnych. Mięso i wędliny dostarczane są codziennie od najlepszych regionalnych dostawców

Wywiad 21 Na jaki format sklepu będziecie stawiać teraz najmocniej? W listopadzie 2024 r. komunikowaliście nowy koncept urucho- miony w Choroszczy, bardziej stechnolo- gizowany. Czy to właśnie ten kierunek? Roboczo nazwaliśmy tego typu koncept „fre- sh convenience”, ponieważ nowoczesne kom- paktowe sklepy, które dbają o działy świeże, będą idealnym rozwiązaniem na kolejne lata. W placówce w Choroszczy wdrożono mode- lowe rozwiązania, które będą przenoszone do innych naszych punktów. Energooszczędne, ekologiczne urządzenia chłodnicze, specjal- nie zaprojektowane oświetlenie, elektroniczne etykiety, systemy IT usprawniające zarządzanie – to wszystko pomoże właścicielom sklepów wygenerować oszczęd- ności. To właśnie walka o ren- towność biznesu będzie naszym kluczowym zadaniem na najbliż- szy czas. Optymalizacja kosztów, generowanie jak największych zysków – to nie tylko kwestia in- westycji w sklepach, ale także na przykład szkoleń podnoszących wiedzę właścicieli i personelu m.in. na temat skutecznego pri- cingu. Takie szkolenia prowadzi- my od kilku lat. Gdy mówimy o handlu i nowo- czesnych technologiach, zwy- kle przywoływany jest dziś przykład Żabki. A przecież to niejedyny gracz, który tu inwe- stuje. Wy w 2023 r. powołaliście spółkę Chorten IT – czym się dziś ona zajmuje, jakie są jej główne projekty? Spółka Chorten IT przeprowadzi- ła przede wszystkim wiele pro- cesów automatyzacji wewnątrz naszej firmy. Takich jak choćby przejście w całości na umowy elektroniczne, co dotyczy wie- lu tysięcy dokumentów, które przepływają pomiędzy nami a licznymi kontrahentami. Na- dal zadaniem Chorten IT będzie usprawnianie struktur wewnętrz- nych, jak również działania na rzecz sklepów. W ubiegłym roku przeprowa- dziliśmy duży projekt budowania aplikacji konsumenckiej, która w tym roku jest już testowana w sklepach. Ta aplikacja da nam nowe możliwości handlowe i wzmocni lo- jalność klientów. Wdrażany właśnie system digital instore w sklepach, który w końcówce minionego roku został całkowicie przemo- delowany, jeśli chodzi o wykorzystywane w nim ekrany. Chorten IT uczestniczy także w różnych procesach związanych z conten- REKLAMA

Wywiad 22 tem wideo, rozbudowujemy kolejne narzę- dzia dotarcia do konsumentów. Proponowa- nie rozwiązań technologicznych dla sklepów i nadzór nad rozwojem naszej platformy B2B i aplikacji mRetro to także zadanie Chorten IT. Czy jest jeszcze w Polsce miejsce na kolej- ne sklepy pod szyldem Chorten? Jeśli tak, to na ile takich sklepów? Plany mamy ambitne. Uważamy, że jest jeszcze wiele lokalizacji, gdzie niezależni przedsiębiorcy mogą wejść we współpracę z nami. Wszędzie tam, gdzie polscy kup- cy mają odwagę prowadzić sklep, chętnie podejmiemy rozmowy i wesprzemy swo- imi rozwiązaniami, a przede wszystkim atrakcyjnymi warunkami handlowymi i bogatym pakietem umów z producenta- mi. Widzimy taką przestrzeń zwłaszcza na zachodzie i południu Polski. W każdym miesiącu podpisujemy po kilkadziesiąt umów partnerskich i w najbliższym czasie to tempo nie spadnie. Mamy też wyrazistą strategię dotyczącą spółek regionalnych – jeśli jest grupa zdeterminowanych właści- cieli sklepów, którzy chcą przejąć sprawy w swoje ręce, chętnie ją wesprzemy. Wspo- mnę tu przykład naszej spółki Chorten Po- łudnie, która zawiązała się ostatnio. Pod- kreślę: jesteśmy chętni do wsparcia. Każda spółka regionalna jest dla nas bardzo waż- nym ogniwem. W kolejnych miesiącach będziemy także pracować nad uruchomieniem nowych konceptów sklepów, ale o tym opowiemy w odpowiednim momencie. Detaliści mający po kilkaset i więcej pla- cówek (w ramach sieci franczyzowych czy grup zakupowych i partnerskich) coraz częściej mówią o tym, iż w końcu branża zacznie rozmawiać ze sobą, tj. tworzyć sojusze zakupowe. Czy myślicie o takim sojuszu z konkurentami? Może to jest sposób na skuteczne konkurowanie z dyskontami? Współpracujecie już z Eli- tą Kupców, ale mam tu na myśli większy sojusz wielu podmiotów. Odpowiem krótko: rozmowy cały czas trwają i jak najbardziej jesteśmy otwarci na takie so- jusze.

Wywiad 24 Jak zmieniają się oczekiwania waszych partnerów-właścicieli sklepów zależnie od ich wieku? Na rynek wchodzi już nowa ge- neracja detalistów – co młodych detalistów odróżnia od tych ze starszego pokolenia? Jeśli chodzi o właścicieli sklepów starszego pokolenia, którzy prowadzą placówki po kil- kadziesiąt lat, to wierzymy w ich mądrość, czerpiemy i inspirujemy się ich doświadcze- niem. Ci oczekują przede wszystkim dobrych cen i wysokiego retro. Z kolei młode pokole- nie to duży powiew świeżości. W tym przy- padku oczekiwania idą w kierunku unowo- cześnienia placówki, gotowych rozwiązań oraz zmian samej oferty handlowej. Mamy radę gazetkową, która łączy te pokolenia. Regularnie organizujemy też spotkania z na- szymi partnerami w całej Polsce, dostajemy sporo ciekawych podpowiedzi. I oczywiście próśb dotyczących na przykład działań na- szej platformy internetowej. Te prośby speł- niamy od ręki. Przeprowadzamy także an- kiety dotyczące np. oferty targowej, aby znać oczekiwania i opinię właścicieli sklepów. Jak istotnym tematem w sklepach Chor- ten jest sukcesja? Jak podchodzą do tego wasi partnerzy? Sukcesja jest dużym wyzwaniem, bo faktycz- nie młodsze pokolenie nie zawsze widzi swoją przyszłość w handlu. Gdy jest z nią problem, mamy szeroką bazę właścicieli sklepów w ca- łym kraju i staramy się pomagać w przekazy- waniu punktów innym naszym partnerom, którzy mają dobrze funkcjonujące biznesy. Z drugiej strony obserwujemy też inne zjawi- sko: jest spora grupa sprawnych menedżerów, młodych ludzi, którzy po zdobyciu wykształ- cenia i doświadczenia wracają do rodzinnych biznesów i potrafią je rozkręcić. Powróćmy na chwilę do klientów. Jakie zmiany obserwujecie w zachowania kon- sumentów przy półce? Jakość – tego szukają nasi klienci. Nie chcą ta- niego schabowego, który będzie podskakiwał im na patelni, czy ryby z glazurą. Widzimy, że Polacy chcą jeść zdrowiej, ten trend zawiera w sobie wiele innych – takich jak poszukiwa- nie produktów eko, roślinnych zamienników czy właśnie produktów od lokalnych firm, z najbliższej okolicy. Widzimy, że klienci ana- lizują etykiety, szukają prostego składu, bez ulepszaczy smaku. W minionym roku cena masła stała się tematem medialnym i inspi- racją dla memów, ale tak naprawdę klient potrafi dziś doskonale lawirować pomiędzy promocjami, które stanowią ważny element budżetu domowego, a wyborem tych skle- pów, w których produkty dają im gwarancję smacznego i zdrowego odżywiania się. Tak też budujemy nasze marki własne, które mają wyróżniać sklepy Chorten – Z Podlaskiej Spi- żarni czy marka alkoholowa Duch Puszczy, jest to wybór produktów głównie manufaktu- rowych, o dobrym składzie i jakości. A propos marek: w minionym roku zo- staliście sponsorem tytularnym stadionu piłkarskiego w Białymstoku, na którym gra obecny mistrz Polski Jagiellonia. Na ile Chorten Arena to dla was długofalo- we przedsięwzięcie marketingowe? I czy w ogóle promocja poprzez sport się opłaca? Chorten Arena to także pomysł zmarłego pre- zesa Krzysztofa Pakuły, który był pasjonatem sportu, sam grał w piłkę nożną i był bardzo dumny z osiągnięć Jagiellonii. Jesteśmy nie tylko sponsorem stadionu, lecz także sponso- rem głównym drużyny Jagiellonii. Przyszłość pokaże, jak mocno i na jak długo zwiążemy się z projektem Chorten Arena. Dziś odzew związany z tym partnerstwem jest bardzo pozytywny. W ramach partnerstwa stworzyli- śmy nawet markę wody Chorten Arena. Nasza umowa dotycząca nazwy stadionu obwiązuje przez pięć lat i chcemy, by przez ten czas nio- sła się w Polskę. A może i później również. Rozmawiała: Michalina Szczepańska Zdjęcia: Michał Radwański Gdy jest problem z sukcesją, mamy szeroką bazę właścicieli sklepów w całym kraju i staramy się pomagać w przekazywaniu punktów innym naszym partnerom 2888 Tyle sklepów działa w ramach Grupy Chorten. Grupa mówi o kilkudziesię- ciu umowach partnerskich, które podpisuje co miesiąc, i zapowiada, że tempo to nie spadnie.

25 Handel jutra Codzienność gorąca jak bento, autonomiczna jak robot – C zy przeglądając (oczywiście jak wszyscy tylko w ramach obowiązków służbowych i żeby być na bieżąco z trendami) TikToka, trafiliście kiedykolwiek na filmiki o tytule „Japan lives in 2050”? Nie mam pojęcia, skąd wziął się akurat ten rok w tytule i nie zamie- rzam przeprowadzać śledztwa. Pewnie oka- załoby się, że po prostu pierwsza osoba two- rząca taki materiał wpisała przypadkowy rok i tak zostało. Muszę jednak przyznać, że same filmiki tej serii są bardzo interesujące. I fak- tycznie, na żywo w Japonii człowiek czasem ma poczucie, że przeniósł się w czasie – o kil- ka(naście) lat do przodu. MAGICZNE (?) OPAKOWANIA Na początek rzućmy okiem na samopod- grzewające się bento. Bento to po prostu lunchbox, w którym można przechowywać np. danie z ryżu i całą masę ciekawych do- datków. O ile samo bento emocji nie budzi, o tyle wersja, która sama się podgrzewa, już tak. Wmontowany mechanizm sprawia, że (zwykle) po pociągnięciu magicznego sznu- reczka pudełko z jedzeniem zaczyna się pod- grzewać do poziomu „max”, gdy zobaczymy wydobywającą się z niego parę. Fantastycz- na opcja szczególnie na dłuższe podróże czy Wiele krajów szuka inspiracji w Japonii, która technologicznie zdaje się wyprzedzać nasze czasy o kilka dekad. Na czym polega fenomen „życia w 2050 r.” już dziś? Autorka: ALEKSANDRA SUPRANOWICZ piknik w parku. Byle tylko nie uruchomić me- chanizmu za wcześnie, bo można się zdziwić. I wówczas zostanie nam powtórzyć za boha- terem komedii „Sami swoi”: „Ja tylko pocią- gnął”. A czy zdarzyło się wam kiedyś nie domknąć słoika, w wyniku czego coś pysznego zmieni- ło swoją konsystencję albo po prostu stało się niejadalne? W Japonii ten problem rozwiąza- no za pomocą samozamykających się zakrę- tek do słoików. Nie jest to magia ani zaawan- sowana technologia, po prostu połączenie odpowiednio zrobionego wieczka, rowków na słoiku i… grawitacji. I niby pod naszą sze- rokością geograficzną człowiek wie ze szkoły wszystko o przyciąganiu ziemskim, to jednak widząc na własne oczy, jak słoik sam się za- myka, czuje zachwyt i podejrzewa sztuczkę alchemiczną. A przecież jeśli to nawet magia, to wykorzystująca naukę. To samo dotyczy niebrudzących się wieczek od jogurtu. Próbowałam pobrudzić takie wieczko jogurtem, ale się nie udało, uparcie spływał, nie przywierał. Przy okazji idealnie wpisuje się w trend niemarnowania jedzenia. Nawet wylizywać nie trzeba. A próbowaliście kiedyś wyciągnąć z opako- wania pudding? Ja wielokrotnie, szczególnie JAPOŃCZYCY UCZĄ, JAK ŻYĆ Inspiracje z JAPONII Bento to po prostu lunchbox, ale istnieje wersja z wmontowanym mechanizmem podgrzewania Fot. Shutterstock

Handel jutra 26 te z sosem na spodzie zasługują na to, żeby zjeść je z talerza. Niestety często próba wydo- bycia takiego deseru z opakowania kończy się źle, na talerzu ląduje jakaś mało apetycznie wyglądająca papka, która absolutnie nie na- daje się do pokazania na Instagramie. Japoń- czycy rozwiązali i ten problem. Otwieramy pudding, odwracamy go do góry nogami nad talerzem, a następnie lekko ciągniemy za wi- doczny u dołu kawałek plastiku i voila – znów dzieje się magia. Pudding wolniutko wysuwa się z opakowania, opada na talerzyk, zacho- wując swoją elegancką formę. Nie, nie mam pojęcia, jak to działa. Ale działa! Dla mnie to top 4 na liście nowoczesnych japońskich rozwiązań ułatwiających życie. Oczywiście ta lista jest znacznie dłuższa. Co należałoby na nią jeszcze wpisać? JAK UŁATWIĆ ŻYCIE W SKLEPIE I TOALECIE Maszyny do robienia soków z owoców w skle- pach convenience już takiego efektu wow nie wywołują. Podobnie jak pady przyczepione do wózków zakupowych, którymi od razu w wózku, a nie przy kasie skanujemy i opła- camy produkty. Ale osuszacze do parasolek przy wejściu do sklepu ciągle robią wrażenie. Niby proste, ale jak przydatne. Zachwyt sięga zenitu szczegól- nie w sklepach odzieżowych, gdzie zwykle człowiek krępuje się i kombinuje, co zrobić z mokrą parasolką. A tu proszę, bach! i sucha. Albo w innej wersji owinięta w folię, w sumie żadna różnica. Wielu obcokrajowców odwiedzających Japo- nię zwraca również uwagę na toalety i róż- ne ich aspekty. Po pierwsze, sama toaleta, z różnymi dodatkowymi funkcjami. Po dru- gie, toalety publiczne są wszędzie darmowe, co więcej wiele sklepów convenience ma to- alety i udostępnia je klientom. Po trzecie, są toalety, które znajdują się w przezroczystych boksach i dopiero kiedy ktoś wejdzie do środ- ka, szyby stają się zamglone i nic nie widać. Po czwarte, w wielu publicznych łazienkach obok umywalek są sanitizery do telefonów komórkowych, co bywa nader przydatne. VENDINGOWE ZASKOCZENIA We wspomnianych na początku filmikach przewijają się również wątki maszyn vendin- gowych – już sama ich liczba w Japonii, czyli ponad 5,5 mln (!), zwraca uwagę, a różnorod- ność opcji, które można w nich znaleźć, spra- wia, że niektórzy turyści poświęcają czas na poszukiwania tych najbardziej niezwykłych. Opcje z gorącymi daniami (w tym z ramenem czy curry), gorącą czy zimną kawą nikogo już nie dziwią. Ale z zimnym piwem czy róż- nymi formami jajek (jajecznica, na twardo, na miękko) albo z chlebem lub muffinkami w puszkach ciągle zaskakują. Dodam, że są już nawet maszyny vendingowe ze spodniami czy parasolkami. Coś czuję, że to nie koniec pomysłów Japończyków. ROBOTY, DRONY I INTELIGENTNE CHODNIKI Co prawda robotów spacerujących po ulicach Tokio jeszcze nie widać, ale roboty sprzeda- jące w sklepach lub obsługujące hotelowe recepcje to już japońska codzienność. Od 2023 r. w niektórych regionach Japonii władze lokalne wspólnie z partnerami biznesowymi wdrażają programy wykorzystujące drony transportowe, pomocne na przykład w do- starczaniu zakupów do klientów. Mówi się, że już niedługo podobne testy za- czną się w większych japońskich miastach. Przy okazji wspomnę, że w jednym z miast na wschodzie Kraju Kwitnącej Wiśni zdecydowa- no się zamknąć taki program ze względu na brak zainteresowania nim wśród mieszkań- ców – woleli transport naziemny. Ale nie jest to efektem lęku przed nowoczesnością czy po- szanowania tradycji transportowych. Trady- cyjny transport naziemny może mieć również swoje plusy. Jeśli włodarze miasta zdecydują się zainwestować w kolejny japoński wyna- lazek – specjalne nakładki na drogi i chod- niki, które wyłapują energię kinetyczną, czy to z kroków przechodniów, czy też z przejeż- dżających pojazdów, pozwoli to przekształcić ją w energię elektryczną, która może zasilić latarnie czy sygnalizatory świetlne. Taki sys- tem został już zamontowany między innymi w tokijskim metrze, w miejscach, w których codziennie przechodzi 6,5-7 mln osób. Oczywiście Japończycy nie powiedzieli jesz- cze ostatniego słowa – innowacyjność i kre- atywność spędzają im sen z powiek. Do naj- bliższego sezonu sakury, kiedy kraj przeżywa największe w roku oblężenie turystyczne, jest jeszcze kilka miesięcy. Kto wie, co nowego do tego czasu pojawi się w Japonii? Maszyny do robienia soków z owoców w sklepach convenience efektu wow już nie robią, ale osuszacze do parasolek przy wejściu do sklepu – tak

Fot. Materiały prasowe 27 Co nowego Co roku 5 lutego obchodzimy World Nutella ® Day, ale świętowanie z marką Nutella ® trwa znacznie dłużej! Już 3 lutego br. rusza loteria, w której za zakup słoików (230 g, 350 g, 600 g lub 825 g) i re- jestrację paragonu na nutella.com można zdobyć 1 z 500 wielofunkcyjnych opiekaczy marki Tefal z wymiennymi wkładami, które sprawią, że przy- gotowanie ulubionych pancakes będzie jeszcze łatwiejsze. Loterię wspiera kampania obejmująca działania prasowe, TV, VoD, social media, digital, POS oraz komunikację on pack. Akcja potrwa do 31 marca br. Zachęcamy do udziału. Ferrero Polska Commercial Sp. z o.o. www.nutella.com Nowe napary owocowe Herbapolu Z myślą o miłośnikach naparów Herbapol – ekspert od ziół i owoców – przygotował wyjątkowe nowości. To cztery pyszne i mocno owo- cowe napary: Pachnący lasem, Różane ukojenie, Malinowa rozkosz i Zimowe rozgrzanie. Duże kawałki owoców i aromatycznych przy- praw wystarczy zalać wrzącą wodą, by uzyskać pełen smaku i aro- matu napar. Można go przygotować w kubku, by cieszyć się czasem dla siebie, lub zaparzyć w dzbanku, by podzielić się tą przyjemnością z najbliższymi. Ponadto napary owocowe Herbapolu nie zawierają teiny, są więc znakomitą propozycją dla całej rodziny – także dla naj- młodszych. Opakowanie ma praktyczną klapkę, dzięki czemu można je wielokrotnie otwierać i zamykać. Napary owocowe Herbapolu są dostępne w sklepie online Herbapol-Lublin, a także w sklepach spo- żywczych, super- i hipermarketach na terenie kraju. Herbapol-Lublin SA www.herbapol.com.pl Najnowsza kampania Lubelli to zaproszenie dla wszystkich miłośników przygód i płatków śniadanio- wych do udziału w konkursie pełnym nagród. Aby wziąć w nim udział, należy kupić dowolne opakowanie płatków śniadaniowych Lubella, odwiedzić stronę fun- generator.pl, zagrać w grę i kreatywnie dokończyć zda- nie. Każdego dnia na zwycięzców czeka pełen atrakcji rodzinny wyjazd do Energylandii, jednego z najwięk- szych parków rozrywki w Europie, oraz pobyt w kli- matycznym Western Camp Resort. Kampania i sam konkurs będą trwać do 16 marca. Wystarczy szukać specjalnych naklejek na trzech topowych opakowa- niach płatków Lubella i grać o niezapomnianą przygo- dę dla całej rodziny. Kampania wspierana będzie przez szerokie działania markengowe w kanałach digita- lowych (YouTube, plaormy VoD, Brainly, rich media, bannery, SEM, wsparcie w social mediach oraz współ- praca z influencerami). Grupa Maspex Sp. z o.o. www.fungenerator.pl Lubella zaprasza do udziału w zabawie Nutella ® Dodaje uśmiechu!

Co nowego Fot. Materiały prasowe 28 Z początkiem lutego firma Iglotex rozpoczyna silne wsparcie promocyjne dla Warzyw na pa- telnię Proste Historie. Kampania podkreśla, że marka Proste Historie to mnóstwo kulinarnych inspiracji, ale też więcej czasu na to, co napraw- dę ważne – rodzina, bliscy i chwila dla siebie. Kampania reklamowa obejmuje stacje: TVN, Polsat, TVP, szereg stacji tematycznych, serwisy VoD i jest wzmocniona kampanią internetową oraz działaniami w mediach społecznościo- wych. Działania promocyjne potrwają do końca marca. Iglotex SA www.prostehistorie.com.pl Hamburger Maxi 5” z sezamem – bestseller marki BakerVille Hamburger Maxi 5” z sezamem to flagowy produkt marki BakerVille, stworzony z myślą o miłośnikach wyjątkowego smaku i najwyższej jakości pieczywa. Puszysta bułka w rozmiarze XXL, z delikatnym mięki- szem i złocistą skórką doskonale pasuje zarówno do burgerów mięsnych, jak i roślinnych. Dzięki wygod- nemu nacięciu jest łatwa w przygotowaniu, a opa- kowanie skutecznie chroni ją przed wysychaniem. Produkt odpowiedni dla wegetarian, gotowy do spo- życia lub podgrzania. W ofercie BakerVille znajdują się również bułki do hamburgerów 4”, bułki do hot dogów, bestsellerowe bagietki z masłem i czosnkiem oraz z masłem i ziołami – idealne do podgrzania w piekarniku, zapewniające różnorodność posiłku na każdą okazję. Aryzta Polska Sp. z o.o. www.aryzta.pl Mleko, jogurt naturalny i twaróg półtłusty A2A2 to wyjątkowe innowacje od Mlekovity, która jako pierwszy producent w Polsce wprowadziła je do szerokiej dystrybucji. Mleko do ich wyrobu po- chodzi od specjalnie wyselekcjonowanych krów i zawiera wyłącznie naturalne białko beta-kazeinę A2, która jest rzadko występującą formą kazeiny, a lepiej przyswajalną przez człowieka. Dlatego są alternaty- wą dla osób, które cierpią na dolegliwości o podłożu alergicznym po spożyciu mleka krowiego lub jego przetworów. Mleko, jogurt i twaróg z mleka A2A2 są wartościowym źródłem białek, tłuszczu mlecznego, witamin i minerałów. Znakomite do bezpośredniego spożycia, a także do wielu innych celów kulinarnych. SM Mlekovita www.mlekovita.com.pl Produkty z mleka A2A2 Wiemy, co w życiu ważne 

Co nowego Fot. Materiały prasowe 29 W alejkach oraz portach Walencji krąży opowieść o tajemniczej postaci – La Bandida, której prawdziwa tożsamość pozostaje nieznana. Wina La Bandida niczym prawdziwi detektywi podą- żają śladami tej osobliwej postaci. Przy porcie znajdziemy białe półwytrawne wino ze szczepów chardonnay i viognier. Dlacze- go? Wino to starzone było przez cztery miesiące 50 m p.p.m, co nadaje mu głębi i unikatowego charakteru. Natomiast w ulicz- kach miasta spotkamy czerwone półwytrawne wino ze szczepów tempranillo i cabernet sauvignon. Wyjątkowy smak zawdzięcza czteromiesięcznemu leżakowaniu w beczkach po whisky. Razem z winami La Bandida odkryjesz tajemnicę zrodzoną w ser- cu Walencji oraz niepowtarzalną przygodę pełną wyjątkowych aromatów. TiM SA www.m-wina.com.pl Woda Frostica – nowa marka sklepów Chorten Grupa Chorten wprowadziła właśnie do sprzedaży kolejną mar- kę własną. Frosca Minerale to woda z ujęcia w Augustowie. Alkohole manufakturowe Duch Puszczy, produkty takie jak mio- dy, jaja, pieczywo i przetwory Z Podlaskiej Spiżarni, piwo Klemens – to funkcjonujące dotąd marki dostępne tylko w sklepach Chorten. Czwarta marka, która wchodzi do porolio private la- bel Polskiej Grupy Sklepów Spożywczych, to Frosca. Natural- na woda mineralna sprzedawana jest w wariantach gazowanym i niegazowanym o pojemności 0,5 i 1,5 l. Woda wydobywana jest z ujęcia na głębokości 477 m i powstaje przy współpracy z Augustowianką. Dodatkowo do celów markengowych wpro- wadzono także Froscę o specjalnej etykiecie Chorten Arena Water, co nawiązuje do kontraktu sponsoringowego. Chorten został bowiem sponsorem tytularnym stadionu, na którym gra obecny piłkarski mistrz Polski Jagiellonia Białystok. Grupa Chorten Sp. z o.o. www.chorten.com.pl Serek homogenizowany Rolmlecz zyskał właśnie trzy nowe, oryginalne warianty. To gruszka w karmelu, po- marańcza z imbirem oraz śliwka w czekoladzie – kom- pozycje łączące tradycyjny, doskonały smak z sezono- wymi dodatkami. Nowe serki Rolmlecz to propozycja dla osób, które są otwarte na nietuzinkowe połącze- nia. Podobnie jak wszystkie serki homogenizowane w marce Rolmlecz, nowe warianty powstają z najwyż- szej jakości śmietanki, mleka i starannie wyselekcjo- nowanych kultur bakterii mlekowych. Dostępne są w wygodnych opakowaniach 200 g, a na sklepowych półkach można je znaleźć obok klasycznych smaków: naturalnego, waniliowego, waniliowego z laską wanilii, truskawkowego, czekoladowego i stracciatella. Spółdzielnia Mleczarska Mlekpol www.mlekpol.com.pl Mlekpol rozszerza ofertę o nowe smaki serka z krówką Rolmlecz Wina La Bandida

30 Polscy konsumenci są coraz bardziej świadomi. Co za tym idzie, dokładnie czytają etykiety kupowanych produktów i wybierają te z tzw. czystą etykietą, czyli z jak najkrótszym składem i bez dodatku konserwantów, sztucznych barwników oraz ulepszaczy. Rośnie także grono konsumentów poszukujących artykułów bez laktozy, glutenu lub cukru, co znajduje odzwierciedlenie na sklepowych półkach. Autorka: JOANNA HAMDAN Fot. Shutterstock Przyjemność wolna od a kultura firmy LAKTOZY, GLUTENU I CUKRU Zielona półka Obserwujemy rosnącą świadomość zdrowotną konsumentów. Wiele osób diagnozuje u sie- bie alergie pokarmowe takie jak nietolerancja laktozy czy celiakia, ale też coraz więcej kon- sumentów świadomie ogranicza cukier, gluten czy inne składniki w ramach zdrowego stylu życia lub realizacji diet takich jak ketogenicz- na, niskocukrowa czy wegańska. W portfolio Piątnicy odpowiadamy na te potrzeby, zapew- niając produkty o prostym składzie z krótką listą naturalnych składników, a także oferując produkty takie jak Serek Wiejski bez laktozy oraz mleko bez laktozy, które cieszą się dużą popularnością wśród konsumentów. Pozwa- lają one osobom z nietolerancją laktozy korzy- stać z dobrodziejstw nabiału, nie rezygnując z jego wartości odżywczych. Katarzyna Jezierska dyrektor marketingu, OSM Piątnica

Zielona półka 31 P rzyjrzyjmy się zatem bliżej temu trendo- wi. Jak wynika z badania przeprowadzo- nego na Ogólnopolskim Panelu Badawczym Ariadna, specjalnie na zlecenie miesięcznika „Handel”, na ogólnopolskiej próbie liczącej 1171 osób, przy użyciu metody CAWI, w ter- minie 17-19 stycznia 2025 r., w ciągu ostat- nich 30 dni 29% badanych (31% kobiet i 26% mężczyzn) chociaż raz zakupiło pro- dukty nabiałowe bez laktozy (np. mleko, sery, jogurty). Po wędliny lub wyroby mię- sne bezglutenowe sięgnęło 28% (28% kobiet i tyle samo mężczyzn), a po pieczywo bez- glutenowe – 7% (6% kobiet i 9% mężczyzn) ankietowanych. Ważną pozycję na listach zakupowych pytanych przez panel Ariad- na respondentów zajmują również produk- ty bez dodatku cukru. I tak w omawianym okresie dżemy i konfitury bez cukru zakupiło 22% (23% kobiet i 21% mężczyzn) pytanych, po słodycze bez cukru sięgnęło 13% (14% kobiet i 12% mężczyzn) z nich, a syropy bez cukru znalazły się w koszykach 8% (8% ko- biet i 9% mężczyzn). Z przeprowadzonego badania wynika też, że po produkty bezglu- tenowe lub bez laktozy sięgają raczej ludzie młodzi – najwięcej w przedziale wiekowym 18-24 lata (51%) i zamieszkujący duże mia- sta (20-100 tys. – 52%, 100-500 tys. – 54%). Trend ten oczywiście nie umknął uwadze producentów. Tym razem bliżej przyglą- damy się dwóm rynkowym segmentom. BEZ… W NABIALE ORAZ WĘDLINACH Zdaniem Katarzyny Jezierskiej, dyrek- torki marketingu w OSM Piątnica, trend na produkty bez laktozy, cukru, glutenu i konserwantów wciąż zyskuje popularność Po produkty bezglutenowe lub bez laktozy sięgają raczej ludzie młodzi – najwięcej w przedziale wiekowym 18-24 lata (51%) i z dużych miast RAZEM KOBIETY MĘŻCZYŹNI 18-24 25-34 35-44 45-54 55+ N= 1171 635 536 96 195 232 198 450 Nie 55% 53% 57% 49% 55% 53% 59% 56% Tak 45% 47% 43% 51% 45% 47% 41 % 44% Kupowanie produktów bezglutenowych lub bez laktozy (pieczywo, wędliny, wyroby mięsne, nabiał bez laktozy) Wraz z podziałem na płeć i wiek badanych (kobiety/mężczyźni) Źródło: Panel badawczy Ariadna dla „Handlu”, N=1171 osób, 17-19 stycznia 2025 r., metoda CAWI Świadomość konsumentów znacząco rośnie. Coraz częściej zwracają uwagę nie tylko na smak, ale też funkcjonalność naszych wyro- bów, a tym samym ich wpływ na organizm. Szczególnie dokładnie przyglądają się więc składom, dobrego odżywiania uczą się od ekspertów dietetyki, a podczas codzien- nych zakupów używają aplikacji wspiera- jących ich prozdrowotne decyzje. Wszystko po to, żeby nie tylko wyeliminować z diety niekorzystne składniki, lecz także dostar- czać maksymalną, możliwą dawkę energii płynącą z białka zawartego w drobiowym mięsie. Między innymi z myślą o tych świa- domych konsumentach jako pierwsi wpro- wadziliśmy w ubiegłym roku na rynek linię Duda High Protein. Obok dań gotowych z czystą etykietą mamy tam również mię- dzy innymi wysokoproteinowe parówki z filetem z kurczaka – bez dodatku cukru, które zgodnie naszymi oczekiwaniami per- fekcyjnie wpisują się w potrzeby naszych klientów. Według grudniowego raportu Nie- lsenIQ właśnie ten wyrób okazał się najlepiej sprzedającym się produktem w kategorii wę- dlin. Warto więc rozwijać linię funkcjonal- nych produktów i takie też mamy plany na ten rok. Leszek Organista senior brand manager, Cedrob Foods

Zielona półka 32 Jaki jest najważniejszy powód, dla którego kupujesz produkty bez laktozy lub bez glutenu? Wraz z podziałem na płeć i wiek badanych (kobiety/mężczyźni) Źródło: Panel badawczy Ariadna dla „Handlu”, N=1171 osób, 17-19 stycznia 2025 r., metoda CAWI RAZEM KOBIETY MĘŻCZYŹNI 18-24 25-34 35-44 45-54 55+ N= 539 303 236 49 101 115 83 191 Chcę się zdrowo odżywiać 33% 31% 35% 20% 34% 32% 38% 34% Alergia/nietolerancja pokarmowa 21% 26% 15% 21% 26% 21% 24% 18% Takie produkty są teraz po prostu popularne 6% 4% 8% 13% 3% 9% 5% 4% Rekomendacje innych osób 4% 3% 5% 9% 5% 6% 4% 2% Inne powody 5% 6% 4% 0% 1% 4% 8% 8% Trudno powiedzieć 31% 30% 32% 38% 31% 29% 21% 34% Marcin Bałanda dyrektor ds. PR i komunikacji, Sokołów W naszym asortymencie mamy obecnie około 100 produktów bezglutenowych z certyfika- tem Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej i co roku włączamy do naszej licencji kolejne wyroby. To nasza odpowiedź na potrzeby konsumentów, któ- rzy poszukują produktów bezglutenowych ze względu na wymogi dietetyczne czy osobiste preferencje. Spełnianie oczekiwań klientów to nasz priorytet, dlatego zadbaliśmy o to, by także ta grupa mogła znaleźć w naszym asor- tymencie propozycje dla siebie. Dzięki takim produktom osoby na diecie bezglutenowej nie muszą rezygnować z ulubionych smaków i każdego dnia mogą sięgać po nasze wędliny czy przekąski mięsne. Do produktów bezglute- nowych obecnych w naszym portfolio należą między innymi produkty z linii Sokoliki stwo- rzone z myślą o najmłodszych konsumentach, Szynka Basiuni, Boczek surowy wędzony, Ka- banosy francuskie czy Polędwica sarmacka. W naszym portfolio mamy szeroki wybór pro- duktów bez laktozy – od mleka przez twarogi po sery. To dla nas ważny segment, w który inwestujemy. Dzięki zaawansowanej tech- nologii produkcji nie ustępują one smakiem swoim klasycznym odpowiednikom, a wła- śnie różnica w smaku często jest główną oba- wą konsumentów sięgających po produkty „bez” po raz pierwszy. Warto też wspomnieć, że wprowadzając nowe produkty bezlaktozo- we, nie ograniczamy się do podstawowego asortymentu. Oferujemy także produkty spe- cjalistyczne, jak chociażby mleko bez laktozy w wersji proteinowej. To pokazuje, że seg- ment „free from” to nie kompromis, lecz peł- noprawna kategoria produktów. Piotr Jankowski dyrektor wydziału handlu, SM Mlekpol Produkty bez dodatku cukru lub z obniżoną jego zawartością wybierają nie tylko osoby na diecie lub dbające o linię

Zielona półka 33 REKLAMA i wszystko wskazuje na to, że będzie się rozwijał w nadchodzących latach – istnieje bowiem kilka głównych czynników napę- dzających ten trend. Wiele osób unika skład- ników uznawanych za zbędne lub szkodliwe, np. konserwantów czy sztucznych dodatków. Produkty „clean label”, czyli o prostym, przej- rzystym składzie, przyciągają konsumentów, którzy cenią transparentność i jakość. – Klienci coraz częściej poszukują produktów, które nie tylko są zdrowe, ale także oferują wyjątkowe walory smakowe, wy- godę użytkowania i odpowiadają ich indywidualnym preferencjom – twierdzi Katarzyna Jezierska. Także Piotr Jankowski, dyrektor wydziału handlu w SM Mlekpol, twierdzi, że ten trend zdecydowa- nie będzie się umacniał, i to z kil- ku powodów. Po pierwsze, rośnie świadomość społeczna dotycząca nietolerancji pokarmowych. Po drugie, nawet osoby bez zdiagno- zowanych przypadłości świado- mie wybierają produkty „bez” jako alternatywę. Obserwuje to szcze- gólnie w grupie młodszych kon- sumentów, którzy bardzo uważnie komponują swoją dietę. Widzi ponadto duże zainteresowanie produktami bez dodatku cukru, co jest naturalną konsekwencją rosnącej świadomości konsumen- tów w zakresie zdrowego odży- wiania. – Szczególnie wyraźnie obserwujemy to w kategorii jogur- tów i deserów mlecznych. Polacy coraz częściej sięgają po produkty bez dodatku cukru lub z obniżoną jego zawartością. Co ciekawe, ten trend nie ogranicza się już tylko do osób będących na diecie czy dbających o linię. Produkty bez dodatku cukru wybierają również rodzice dla swoich dzieci, senio- rzy dbający o zdrowie czy osoby aktywne zawodowo, szukające po prostu zdrowych przekąsek – za- znacza Piotr Jankowski. KONSUMENT CORAZ BARDZIEJ ŚWIADOMY Podobnego zdania jest również Marcin Bałanda, dyrektor ds. PR i komuni- kacji w firmie Sokołów. – Trend na produk- ty odpowiadające określonym potrzebom dietetycznym będzie się utrzymywał. Kon- sumenci są coraz bardziej świadomi pod względem żywieniowym, dlatego poszukują produktów dostosowanych do swoich wy- mogów dietetycznych – twierdzi. I dodaje, że dodatkowo zwiększa się liczba alergików czy osób z różnego rodzaju nietolerancjami. Warto też zauważyć, iż trend eliminowania

Zielona półka 34 Źródło: Panel badawczy Ariadna dla „Handlu”, N=1171 osób, 17-19 stycznia 2025 r., metoda CAWI RAZEM KOBIETY MĘŻCZYŹNI 18-24 25-34 35-44 45-54 55+ N= 539 303 236 49 101 115 83 191 Dyskonty (np. Lidl, Biedronka, Aldi) 38% 39% 38% 55% 36% 34% 49% 34% Supermarkety lub hipermarkety 19% 21% 17% 24% 22% 21% 17% 15% Nieduże sklepy osiedlowe 13% 13% 13% 8% 7% 14% 12% 17% Specjalistyczne sklepy ze zdrową żywnością 7% 8% 6% 0% 9% 9% 1% 10% Przez internet 3% 2% 4% 3% 4% 4% 1% 2% W innym miejscu 1% 0% 2% 0% 0% 1% 3% 1% Trudno powiedzieć 1 9% 17% 20% 10% 21% 17% 18% 21% Gdzie najczęściej kupujesz produkty bez laktozy lub bez glutenu? Wraz z podziałem na płeć i wiek badanych (kobiety/mężczyźni) z diety produktów zawierających cukier, lak- tozę czy gluten jest szeroko obecny w kana- łach social media, które wpływają na decyzje wielu konsumentów, zwłaszcza młodych. I chociaż najczęściej po produkty tego typu sięgają osoby chorujące na celiakię, czyli ta- kie, które są bardzo silnie wrażliwe na gluten, to z jego obserwacji wynika, że popularność żywności bezglutenowej wzrasta jednak nie tylko w tej grupie. – Wiele osób podejmuje decyzję o eliminacji czy ograniczeniu glute- nu, ponieważ taka dieta pozytywnie wpływa na ich samopoczucie. Są również tacy konsu- menci, którzy uważają, że produkty bezglu- tenowe są po prostu smaczniejsze i decydu- ją się na nie właśnie z tego względu – mówi Marcin Bałanda. Jacek Wyrzykiewicz, PR & marketing services manager w Hochland Polska, zwraca uwagę na jeszcze jeden ważny aspekt. Jego zdaniem wiele osób nadal uważa, że gdy z produktu coś zostanie usunięte, zmienią się jego wa- lory smakowe i zapachowe. – Tymczasem obecność laktozy – lub w tym wypadku jej brak – nie ma absolutnie żadnego wpływu na doznania, a co za tym idzie – przyjemność ze spożywania lubianego dotychczas nabiału – podsumowuje. Odpowiadając na potrzeby konsumentów z nietolerancją laktozy – tworzymy oferty pro- duktowe „tailor-made”. Dobrym przykładem jest Almette bez laktozy. To rosnąca katego- ria produktów adresowana do konsumentów z obniżoną tolerancją laktozy oraz konsumen- tów, którzy w ogóle nie mogą spożywać stan- dardowych produktów mlecznych. Po sukce- sie wprowadzonej w roku 2020 linii Almette bez laktozy w standardowym skopku jakiś czas temu w sklepach pojawiła się nowość w kategorii serków puszystych – Mini Almet- te śmietankowy bez laktozy. To przepyszny serek z najwyższej jakości polskiego mleka, pochodzącego z najczystszych rejonów Pol- ski. Jest delikatny, lekki i puszysty. Stworzo- ny z naturalnych składników, bez zbędnych dodatków, zachwyca kremową konsystencją i świeżym zapachem. To idealny wybór dla osób niemogących spożywać standardowych produktów mlecznych ze względu na nietole- rancję dwucukru mlecznego występującego w ich składzie. Jacek Wyrzykiewicz PR & marketing services manager, Hochland Polska Wiele osób podejmuje decyzję o eliminacji czy ograniczeniu glutenu, bo taka dieta pozytywnie wpływa na ich samopoczucie

35 Top nowości Nie tylko Miniony rok był czasem debiutu wielu nowości produktowych, które zbudowały szeroką dystrybucję. Dopytujemy naszą ekspertkę i samych producentów, na jakie trendy zwrócić uwagę i co warto wyłożyć na półki. RÓŻ I PROTEINY Fot. Shutterstock REKLAMA Autorka: MICHALINA SZCZEPAŃSKA

Top nowości 36 P rzygotowujemy się do kolejnej edycji Hitu Handlu. Analitycy CMR sprawdzają wła- śnie dla nas, które nowości najlepiej sprzeda- wały się w zeszłym roku. Na razie przeliczone mamy trzy kwartały zeszłego roku. I już wi- dać, że pod względem spożywczych nowinek był to wyjątkowo dobry czas. Ale po kolei. Na razie wyliczenia obejmują 12 miesięcy zakończonych we wrześniu 2024 r. W tym czasie, jak podaje CMR, wprowadzo- no około 420 nowych produktów z kategorii żywność. Przy czym ważna uwaga metodolo- giczna – uwzględniamy te, które miały zasięg ogólnopolski, tj. zbudowały w tym okresie dystrybucję min. 10% w sklepach detalicz- nych do 2500 mkw. Wyłączamy jednocześnie produkty, które zmieniły opakowanie, grama- turę, recepturę, zawartość alkoholu itp., oraz marki własne. ENERGETYKI, PRAWO I NIKOTYNA Jak wynika z zestawienia (tu podkreślamy jeszcze raz – że sam Hit Handlu będzie do- tyczył całego 2024 r., a nie jego części, jak w przypadku tej publikowanej analizy), naj- więcej nowości wprowadzonych zostało w ka- tegorii napoje (125 nowych wariantów), alko- hole (70) oraz słodycze (52 nowe produkty). – Już wyraźnie widać, że 2024 był rokiem nowości, których było 20-30% więcej niż rok wcześniej – komentuje Elżbieta Szarejko z CMR. Wysypowi nowości pomogło trochę… pra- wo. Dlaczego? Od stycznia 2024 r. energetyki można sprzedawać wyłącznie osobom pełno- letnim. Ograniczenie to doprowadziło do roz- woju innych napojów, które smakiem czy ko- lorystyką nawiązują właśnie do energetyków. – To nie znaczy, że nowości wśród energe- tyków nie było, jak najbardziej były. Jedno- cześnie pojawiło się sporo napojów funk- cjonalnych, które stały się dla młodzieży alternatywą. W naszej trójce najlepiej sprze- dających się produktów w trzech pierwszych kwartałach 2024 r. jest właśnie alternatywa dla energetyku – produkt pod marką energe- tyku, jednak ze zmniejszoną kofeiną – dodaje Elżbieta Szarejko. Zauważa też, że dużo działo się w segmen- cie produktów nikotynowych. – Pojawiły się nowe kategorie czy podkategorie. Woreczki/ saszetki nikotynowe zaczęły być smakowe – nie mają jeszcze dużych udziałów w sprze- daży, ale widać tu ruch. Na rynku pokazały się też saszetki energetyzujące, a więc łączące różne kategorie produktów. Kiedyś traktowa- no je jako etap przejściowy przy rzucaniu pa- lenia, teraz zostały niejako odkryte na nowo jako kategoria produktowa, z której klienci korzystają na stałe, a nie tymczasowo – wyja- śnia Elżbieta Szarejko. BIAŁKO, KARMEL I PINK Widać utrzymujący się trend proteinowy, który zdominował nowości wśród jogurtów łyżeczkowych, pojawia się też wysoko wśród jogurtów pitnych. – Jeśli chodzi o wcześniejsze znaczące tren- dy, to w 2024 r. brakowało spektakularnych debiutów roślinnych – przyznaje Elżbieta Szarejko. Pod kątem smaków cały czas popularny jest karmel, i to w wielu kategoriach. Ciekawym zjawiskiem zeszłorocznym jest natomiast mo- tyw różu. Rozumiany i jako kolorystyka opa- kowania, i różowych smaków. – Odnotowaliśmy świetnie sprzedające się „pink” nowości w lodach familijnych, impul- sowych, energetykach, napojach gazowanych, Najwyższe miejsce w rankingu nowości pod względem liczby transakcji w 2024 r. (bez względu na kategorię) zajęły: 1. Magnum Euphoria Pink Lemonade (Unilever) 2. Gengarek Toffi (Koral) 3. Tiger Juicy Line Kaktus, zmniejszona kofeina (Maspex) Fot. Shutterstock

38 piwach, wódkach smakowych, drinkach, wafelkach impulsowych, czekoladach, bato- nach, jogurtach pitnych, deserach mlecznych czy jogurtach łyżeczkowych – podsumowuje Elżbieta Szarejko. MIKS NOWOŚCI I BESTSELLERÓW Z kolei producenci dodają, że Polacy ekspery- mentować z nowościami po prostu lubią, a co za tym idzie – lubią je i detaliści. – Miniony rok był niezwykle owocny pod kątem inno- wacji produktowych w branży alkoholowej. Importerzy i dystrybutorzy wprowadzili na rynek wiele nowości – nowe smaki, unika- towe receptury, kreatywny design przycią- gnęły uwagę konsumentów i znalazły wielu odbiorców. Polscy konsumenci są otwarci, lubią eksperymentować i nie boją się nowych smaków, co przekłada się na odbiór nowych produktów pojawiających się na półkach sklepowych. Doświadczenie pokazuje nam, że nowości często stają się tematem rozmów, co również wpływa pozytywnie na sprzedaż. Detaliści są bardzo zainteresowani nowymi produktami, to właśnie te towary bowiem pozwalają na przyciągnięcie nowych klien- tów i wzrost zysków. Są one lokomotywami sprzedaży, przyciągają uwagę konsumentów i zachęcają do zakupu dodatkowych towa- rów, dlatego inwestowanie w nowości jest ważnym elementem strategii marketingowej detalistów – komentuje Patrycja Sikorska, menedżerka ds. PR i marketingu strategiczne- go w firmie TiM. Zauważa, że w segmencie wina w 2024 r. po- jawiło się mnóstwo nowości w kategorii win bezalkoholowych i niskoalkoholowych. Wy- raźnie widoczny trend NoLo sprawił, że na półkach pojawiły się zupełnie nowe, niedo- stępne wcześniej na polskim rynku produkty skierowane do osób, które nie mogą, nie chcą lub nie lubią spożywać trunków. – W portfo- lio TiM nie mogło zabraknąć win dla fanów produktów 0%. Wierzymy, że Cala del Mar, Kunst oraz Zero Tempranillo Alcohol Free podbiją serca polskich konsumentów i za- goszczą w naszej ofercie na dłużej. Do rodziny naszych produktów dołączyło również Frio Frizz Moscato 5,5% oraz idealnie orzeźwia- jąca Alc. Ice Tea. Rok 2024 to również nowo- ści produktowe w segmencie win starzonych w beczkach po mocnych alkoholach – wymie- nia Patrycja Sikorska. Aleksandra Wysocka, marketing director Po- land & CEE Frosta, zaznacza, że choć Polacy z entuzjazmem przyjmują innowacje, jedno- cześnie nie rezygnują przy tym z ulubionych, sprawdzonych produktów. Jednocześnie w zeszłym roku Frosta intensywnie poszerza- ła ofertę. – Wprowadziliśmy cztery nowości, w katego- rii ryb pojawiły się dwa rodzaje Filetów z min- taja w marynatach oraz Burgery z mintaja, natomiast w segmencie dań gotowych – Kur- czak słodko-kwaśny. Dodatkowo pod koniec 2023 r. z sukcesem wprowadziliśmy zupełnie nową kategorię produktową – Warzywa mro- żone, które obejmują aż 15 produktów, w tym warzywa na patelnię czy warzywa do piekar- nika. Wśród nich największym zainteresowa- niem cieszą się Warzywa na patelnię z koper- kiem i pietruszką oraz Warzywa na patelnię Italian Mix – mówi Aleksandra Wysocka. Podkreśla, że w minionym roku sprzedaż we wszystkich kategoriach produktowych, w któ- rych Frosta jest aktywna, wzrosła w porówna- niu z poprzednim rokiem, a marka wyprzedziła wzrost wolumenowy całego rynku mrożonek. – Bez wątpienia na osiągnięte wyniki miały wpływ zarówno umacnianie pozycji już istnie- jących w ofercie, jak i wprowadzanie nowości – komentuje Aleksandra Wysocka. Joanna Kąkol, rzecznik prasowy Coliana, do- daje, co warto uwzględnić, wprowadzając nowy asortyment. – Polacy chętnie sięgają po bestsellery, ale nie zamykają się na nowości. W ich koszykach znajdziemy zarówno produk- ty, którym ufają od lat, jak i wyroby debiutują- ce na sklepowych półkach. Jednak to, jak czę- sto będą do nich wracać w swoich decyzjach zakupowych, zależy od wielu czynników. Konsumenci cenią wysoką jakość, innowa- cyjne rozwiązania, a także w coraz większym stopniu funkcjonalność i wpływ produktu na środowisko naturalne. Przy wprowadzaniu nowego asortymentu na rynek warto mieć to na uwadze – mówi Joanna Kąkol. Podaje, że w sklepach detalicznych, a więc tych do 2500 mkw., największą dystrybucją wśród nowości cieszą się wafle impulsowe, ciastka, żelki i batony czekoladowe. – Duże znaczenie odgrywają też tabliczki czekolado- we i batony funkcjonalne – te ostatnie cechu- ją się kilkuprocentową wartością sprzedaży i wskazują, w jakim kierunku będzie w kolej- nych latach podążać rynek – dodaje. HIT HANDLU: CO, KIEDY I JAK? W wakacyjnym (lipcowo- -sierpniowym) wydaniu miesięcznika „Handel” opublikujemy raport: Hit Handlu o najlepszych nowościach. W tegorocznej edycji raportu przyjrzymy się nowościom produktowym wprowadzonym na rynek w 2024 r. • Lista produktów tworzona jest na podstawie analizy paragonów ze sklepów małoformatowych i supermarketów przeprowadzonej przez CMR. • Analizie podlegają nowości produktowe, które osiągnęły dystrybucję min. 10%. • Raport poszerzamy o kolejne kategorie – zależnie od tego, co działo się pod kątem nowości na rynku. Najpierw czekamy na listę najlepiej sprzedających się nowości z CMR – to nasi nominowani. Później wysyłamy do producentów tych nowości ankiety – dopytujemy o różne aspekty danego SKU, m.in. innowacyjność, wpływ na środowisko, kampanie i komunikację. Na podstawie tak zgromadzonych danych liczbowych i jakościowych redakcja „Handlu” i portalu HandelExtra.pl wskazuje lidera danej kategorii. Top nowości

Raport Wielkanoc Raport Nabiał

40 / Raport Nabiał Współczesne wyzwania Joanna Hamdan Przed branżą spożywczą stoi zadanie tworzenia pro- duktów idealnie dopasowanych do poszczególnych grup odbiorców. Dzisiejszy konsument jest bowiem bardzo dobrze zaznajomiony z najnowszymi trenda- mi żywieniowymi, zwraca też dużą uwagę na dietę. Przekłada się to między innymi na rosnącą popular- ność produktów funkcjonalnych, wysokobiałkowych czy „bez…”, pasujących do ich stylu życia. Przybywa także osób z nietolerancjami pokarmowymi czy we- gan. Czego zatem możemy oczekiwać od rynku nabia- łu, który ma szeroką i bardzo zróżnicowaną ofertę? Czego nie powinno zabraknąć w sklepowych lodów- kach? O tym szerzej w naszym raporcie. Fot. Michał Radwański, Shutterstock

41 / Raport nabiał wartości sprzedaży proteinowych deserów mlecznych w okresie od stycznia do września 2024 r. wygenerowały dyskonty 85% o tyle w okresie od stycznia do września 2024 r. wzrosła wartość sprzedaży proteinowych dese- rów mlecznych w sklepach w Polsce w porów- naniu z takim samym okresem rok wcześniej 68% prawie tyle rocznie jemy serków wiejskich, w dodatku co roku więcej, dlatego można śmia- ło powiedzieć, że Polska jest najbardziej „cotta- ge’owym” krajem na świecie 65 tys. ton wartości sprzedaży całego segmentu deserów mlecznych proteinowych w sklepach w Polsce generuje marka własna 81,9% o tyle w okresie od stycznia do września 2024 r. kategoria mleka zaliczyła spadek wartości sprzedaży w porównaniu z takim samym okre- su rok wcześniej 11% tyle trzeba średnio zapłacić za opakowanie proteinowego deseru mlecznego w dyskontach ok. 3,80 zł

42 / Raport Nabiał Kraina obfitości Nabiał w menu Polaków zawsze zajmował wysoką pozycję. Jak obecne trendy różnią się od tych sprzed kilkunastu lat? Na pewno dzisiejszy konsument pro- duktów nabiałowych to prawdziwy ekspert – jest bardziej świadomy, analizuje etykiety, porównuje składy, a co za tym idzie – odżywia się zdrowiej. Po- nadto do głosu dochodzą nie tylko nowe kategorie, ale także nowe pokolenia, które aktywnie poszuku- ją inspiracji kulinarnych w mediach społecznościo- wych i chętnie eksperymentują w kuchni. Jak informuje CMR, produkty mleczne to kategoria, dla której kanał dyskontów jest tym największym – w okre- sie od stycznia do września ub.r. generował on 60% war- tości sprzedaży całej tej szerokiej kategorii. Największe znaczenie dyskonty odgrywają w sprzedaży takich ka- tegorii jak paczkowane sery żółte (ponad 75% wartości sprzedaży kategorii), sery pleśniowe czy desery mleczne. Produkty mleczne to trzecia – po alkoholu i wyrobach ty- toniowych – kategoria pod względem wartości sprzeda- ży w sklepach w Polsce oraz druga – po napojach – naj- częściej pojawiająca się na paragonach konsumentów. – Wartość sprzedaży produktów mlecznych oraz liczba transakcji z ich udziałem wzrosła w okresie od stycznia 0 20 40 60 80 100 Total sprzedaż FMCG Produkty mięsne Tłuszcze Słodycze Słone przekąski Alkohol Lody Napoje Produkty mleczne Sklepy małoformatowe do 300 mkw. Supermarkety 301-2500 mkw. Dyskonty Hipermarkety > 2500 mkw. 7% 7% 8% 8% 7% 7% 3% 6% 4% 36% 11% 18% 18% 29% 33% 42% 44% 63% 43% 73% 60% 57% 50% 47% 44% 38% 22% 14% 9% 14% 17% 14% 13% 11% 12% 11% Sprzedaż paczkowanych produktów mlecznych w Polsce w podziale na sklepy Źródło: CMR

43 / Raport Nabiał Katarzyna Jezierska dyrektor marketingu, OSM Piątnica Detaliści powinni zadbać o to, by w sklepowych lodówkach nie zabrakło sprawdzonych hitów, od lat mających rzeszę wielbicieli (takich jak śmietana, mleko, Serek Wiejski czy twaróg), któ- re mają proste składy, są wytwarzane z najwyższej jakości mleka od lokalnych dostawców oraz mają doskonały stosu- nek jakości do ceny. Równie ważne są pyszne, wysokobiałkowe produkty, np. Serek Wiejski wysokobiałkowy, Koktaj- le białkowe czy Skyry, wśród których znajdziemy wiele nowych smaków, a najnowsze propozycje to entuzja- stycznie przyjęte na rynku Skyry pitne nektarynka z maliną, kokos z anana- sem, wiśnia i limonka z miętą oraz ły- żeczkowe: mokka tiramisu, czekolado- wy z wiśnią i pomarańcza z czekoladą. Dominika Robalewska-Nowak brand manager, Euroser Dairy Group W sklepach nie powinno zabraknąć małych degustacyjnych kawałków Q-Concept od Euroser Dairy Group. Konsumenci poszukują produktów, które pozwalają na kulinarne ekspery- menty oraz odpowiadają na potrzeby dietetyczne. Nasze małe porcje serów umożliwiają spróbowanie różnych ro- dzajów i smaków – od klasycznych żółtych serów, przez pleśniowe, kozie, aż po wyjątkowe smakowe warianty, jak Gouda z truflami czy ser z lawen- dą. Degustacyjne porcje serów z oferty Euroser Dairy Group to odpowiedź na najnowsze potrzeby współczesnych konsumentów. Dla kupców to szansa na zwiększenie sprzedaży, budowanie lojalności klientów i wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań bez ryzyka. Wspólnie możemy kształtować rynek, w którym różnorodność smaków, mi- nimalizacja strat i celebracja wspól- nych chwil przy stole stają się nowym standardem. Razem odpowiemy na po- trzeby klientów, oferując im coś więcej – wyjątkowe doświadczenie kulinarne.

44 / Raport Nabiał do września 2024 r. o 1% w porównaniu z takim samym okresem rok wcześniej. Warto jednak zaznaczyć, iż za te wzrosty odpowiada przede wszystkim kanał dyskon- tów i w mniejszym stopniu supermarketów. Zarówno w hipermarketach, jak i sklepach małoformatowych do 300 mkw. odnotowano zauważalne spadki wartości sprzedaży i liczby transakcji z udziałem produktów mlecznych – mówi Nikodem Pankowiak, analityk da- nych sprzedażowych w CMR. I dodaje, że wśród podka- tegorii mlecznych mogących pochwalić się najwyższą dynamiką wzrostu wartości sprzedaży w sklepach w Pol- sce od stycznia do września 2024 r. znajdziemy m.in. kawę mrożoną (wzrost wartości sprzedaży oraz liczby transakcji o prawie 40%), napoje mleczne funkcjonalne i jogurty pitne, a także desery mleczne i kefiry. Na dru- gim biegunie znajdziemy m.in. kategorię mleka, które zaliczyło spadek wartości sprzedaży aż o 11% w porów- naniu z sytuacją rok wcześniej. W dyskontach, hipermarketach czy supermarketach konsumenci znajdą każdą kategorię mleczną. Nieco inaczej sytuacja prezentuje się w sklepach małoforma- towych do 300 mkw. – Większość najważniejszych mlecznych kategorii, ta- kich jak mleko, śmietany czy sery żółte, znajdziemy w 9 na 10 sklepów z tego formatu. Wciąż istnieją jednak ka- tegorie dopiero budujące swoją dystrybucję – takie jak kawa mrożona czy napoje mleczne funkcjonalne. Je znaj- dziemy w 5-6 na 10 sklepów małoformatowych – podsu- mowuje Nikodem Pankowiak. Fot. Shutterstock, materiały prasowe Wybrane kategorie mleczne Dynamika wartości sprzedaży i liczby transakcji (Total sklepy w Polsce, YTD 09’24 vs YTD 09’23) -11,1% -15% -10% -5% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 39,6% 38,0% 23,9% 23,2% 13,0% 14,3% 10,7% 13,3% 6,9% 4,1% 1,8% 4,0% -4,8% -1,3% -3,8% -1,9% -4,4% -7,6% 22,3% Produkty mleczne TOTAL Kawa mrożona Jugurty pitne Desery mleczne Kefiry Jogurty łyżeczkowe Jogurty naturalne Mleko Maślanka Śmietana Napoje mleczne funkcjonalne Źródło: CMR 1,o% 1,1% Wartość sprzedaży Liczba transakcji

45 / Raport Nabiał Dariusz Sapiński prezes zarządu, Grupa Mlekovita Nasz bogaty asortyment produktów cie- szy się dużą popularnością wśród kon- sumentów, którzy mogą w nim znaleźć coś idealnego dla siebie. Poza znanymi i lubianymi topowymi produktami re- gularnie wprowadzamy nowości, od- powiadając na aktualne potrzeby ryn- ku, w tym produkty wysokobiałkowe w linii Super Body Active, bez laktozy czy smaki regionów, m.in. w linii Regio- nalne Rarytasy czy z nowo włączanych oddziałów jak Kamiennogórski ser ple- śniowy. Te segmenty rynku rozwijają się dynamicznie i wciąż będą wiodące w najbliższym czasie. Z kolei roślin- ne alternatywy dla mleka, takie jak te oferowane przez nas pod marką Vege- vita, to odpowiedź dla konsumentów oczekujących mniej przetworzonych i bardziej naturalnych produktów ro- ślinnych. Z naszej perspektywy dużo mocniej rosnącą kategorią niż roślinne alternatywy nabiału jest rynek produk- tów high protein. Rok 2025 zapowiada się jako kolejny okres wzrostu sprze- daży w tej kategorii, a nasza oferta regularnie dostosowywana do takich oczekiwań z pewnością poszerzy się o szereg nowości. Piotr Jankowski, dyrektor wydziału handlu, SM Mlekpol Śmiało mogę powiedzieć, że półka na- białowa bez mleka Łaciatego jest po prostu niepełna. Drugim filarem jest masło marek Łaciate, Mazurski Smak czy Rolmecz. Nie sposób nie wspo- mnieć także o serach żółtych marki Mlekpol, np. Gouda, Salami, Królewski z Kolna czy Edam. Kanapkowe klasyki dopełniają natomiast serki śmietanko- we Łaciate dostępne w wielu różnych smakach do wyboru. Niezmiennie jako filary polskiej kuchni, czy to w wersji tradycyjnej, czy nowoczesnej, znajdzie- my ponadto śmietanę i śmietanki Łacia- te, twarogi Łaciate czy Mazurski Smak oraz całą gamę produktów fermentowa- nych, m.in. Maślankę Mrągowską. Jeśli chodzi o nowości, to szczególnie po- lecam desery Łaciate z maślanką oraz linię Łaciate Protein+. W najbliższym czasie planujemy kolejne premiery, szczególnie w segmencie produktów funkcjonalnych, a także poszerzenie smaków serków homogenizowanych Rolmlecz. Obserwujemy rynek i wsłu- chujemy się w potrzeby konsumentów, by móc oferować im produkty, które nie tylko spełnią ich oczekiwania, ale wręcz je wyprzedzą.

46 / Raport Nabiał W nabiałowym trendzie Zdaniem Katarzyny Jezierskiej, dyrektorki marke- tingu w OSM Piątnica, rynek nabiału stale się zmie- nia, konsumenci oprócz znanych i lubianych od lat produktów, takich jak mleko, śmietana, twarogi czy serki wiejskie, coraz częściej sięgają po nowo- czesne produkty odpowiadające ich preferencjom. Rośnie świadomość w zakresie zdrowia, ekologii i etyki produkcji, natomiast niezmiennie bardzo ważny jest pyszny smak. Według Jacka Wyrzykiewicza, PR & marketing services managera w Hochland Polska w nabiale, poza sma- kiem, duże znaczenie ma skład produktu, jego pocho- dzenie oraz marka, która jest gwarancją jakości. Konsu- mentom zależy na wygodnych rozwiązaniach. Ważnym trendem jest „convenience”, czyli komfort przy zaku- pach, bliskość punktów sprzedaży i możliwość szyb- kiej realizacji zakupów. Współczesnym wyzwaniem są wyroby mleczarskie idealnie dopasowane do poszcze- gólnych grup odbiorców tak, aby odnieść największy sukces rynkowy. PRODUKTY HIGH PROTEIN ZDOBYWAJĄ SKLEPOWE PÓŁKI CMR zauważa, że produkty proteinowe i wysokopro- teinowe szturmem zdobywają kategorie mleczne, za co odpowiadają przede wszystkim dyskonty i rosnąca popularność proteinowych produktów marek własnych w najważniejszych sieciach handlowych w Polsce. W przypadku proteinowych deserów mlecznych (za- liczamy do nich produkty określane jako proteinowe, wysokoproteinowe i wysokobiałkowe) dyskonty wyge- nerowały aż 85% wartości sprzedaży tego segmentu w okresie od stycznia do września 2024 r. Generalnie w tym okresie wartość sprzedaży proteinowych de- serów mlecznych w sklepach w Polsce wzrosła o 68% w porównaniu z takim samym okresem rok wcześniej. – Dziś desery proteinowe generują nieco ponad 30% wartości sprzedaży wszystkich deserów mlecznych w sklepach w Polsce. W samym kanale dyskontów jest to już ponad 40%. Na drugim biegunie znajdziemy skle- py małoformatowe, gdzie warianty proteinowe stano- wią ok. 10% wartości sprzedaży całej kategorii deserów mlecznych w tym kanale – mówi Nikodem Pankowiak, analityk danych sprzedażowych w CMR. Jak już wspomniano, tak duża popularność proteino- wych deserów mlecznych to zasługa przede wszystkim produktów marki własnej. Obecnie ok. 60% deserów mlecznych sprzedawanych pod marką własną to desery mleczne proteinowe. I to właśnie marka własna gene- ruje ponad 80% wartości sprzedaży całego segmentu deserów mlecznych proteinowych w sklepach w Polsce. – Warto zauważyć także, iż proteinowe desery mlecz- ne znajdziemy już w niemal każdym dyskoncie i hiper- markecie, podczas gdy w sklepach małoformatowych dostępne są one jedynie w co piątej placówce. Zauwa- żalna może być także różnica w cenie – za opakowanie proteinowego deseru mlecznego w dyskontach zapła- cimy średnio ok. 3,80 zł, podczas gdy w sklepach ma- łoformatowych jest to niemal o 2 zł więcej – informuje Nikodem Pankowiak. Skąd rosnące zainteresowanie tego typu produktami? Zdaniem Katarzyny Jezierskiej wynika ono z faktu, że konsumenci coraz częściej zwracają uwagę na wartość odżywczą produktów i ich wpływ na zdrowie. Produk- ty wysokobiałkowe są szczególnie cenione przez osoby prowadzące aktywny tryb życia, sportowców czy osoby uczące się, ponieważ białko dostarcza energii, wspiera regenerację mięśni i daje uczucie sytości. – W ofercie Piątnicy mamy produkty, które idealnie wpisują się w ten trend, ale – co ważne – nie kierujemy ich tylko do wyselekcjonowanej grupy, a nasze produkty wyso- kobiałkowe tworzą pojemniejszy i atrakcyjniejszy dla Fot. Shutterstock

47 / Raport Nabiał REKLAMA Produkty mleczne To trzecia – po alkoholu i wyrobach tytoniowych – ka- tegoria pod względem wartości sprzedaży w sklepach w Polsce oraz druga – po napojach – najczęściej pojawiająca się na paragonach konsumentów, jak wylicza CMR. To też część rynku spożywczego, która wyróżnia się liczbą nowości. W zeszłym roku pojawiło się ich ponad 40, a mówimy tu tylko o tych SKU, które osiągnęły dystry- bucję ma poziomie co najmniej 10%, a więc sprzedawa- ły się (i to skutecz- nie) na poziomie ogólnopolskim. Mocno widoczny i w jogurtach pitnych, i łyżecz- kowych był trend wysokobiałkowy. A wśród często powtarzających się smaków były cze- kolada i truskaw- ka. Odnotowujemy przy tej okazji też pierwsze nowości z pistacją, która wydaje się – za sprawą medialnej popu- larności czekolady dubajskiej – dominować już w tym roku, i to niekoniecznie właśnie w kategorii słodyczy czekoladowych.

48 / Raport Nabiał detalistów oraz konsumentów segment. Są one prze- znaczone dla szerokiej grupy odbiorców, dzięki czemu jesteśmy atrakcyjni zarówno dla osób spożywających je dla przyjemności smaku, jak i dla osób szukających wysokiej zawartości białka – zapewnia Katarzyna Je- zierska. Znaczące poszerzenie grupy odbiorców tych produk- tów zauważa także SM Mlekpol. – To już nie tylko spor- towcy oraz osoby aktywne fizycznie – po produkty wy- sokobiałkowe sięgają również seniorzy dbający o masę mięśniową czy zapracowani profesjonaliści potrzebu- jący wartościowego posiłku w biegu – podkreśla Piotr Jankowski. Jakie są zatem prognozy sprzedażowe? – Wszystko wskazuje na to, że będzie to kolejny wzrostowy rok dla kategorii high protein. Co istotne, rozwój tej kategorii to odpowiedź przede wszystkim na realną potrzebę rynku. Dlatego jestem przekonany, że ten trend będzie się nadal umacniał, a my jako Mlekpol będziemy aktywnie uczest- niczyć w jego rozwoju – zapewnia Piotr Jankowski. OD KROWY – DLA TYCH CO NA NIE I DLA TYCH CO NA TAK Katarzyna Jezierska widzi utrzymujące się zainte- resowanie zamiennikami mleka krowiego. – Pro- dukty roślinne, takie jak napoje migdałowe czy owsiane, zdobyły szeroką grupę odbiorców, wy- bierane są bowiem nie tylko przez osoby, które muszą unikać mleka krowiego, ale także przez te, które szukają różnorodności w diecie, nowych do- znań smakowych lub chcą zmniejszyć ślad węglowy – informuje. Z kolei SM Mlekpol koncentruje się na tym, co robi najlepiej, czyli na produktach z najwyższej jakości polskiego mleka. Firma stawia więc na edukację kon- sumentów na temat wartości odżywczych naturalnego mleka i jego przetworów. – Warto pamiętać, że mleko krowie to wciąż jedno z najbogatszych naturalnych źró- deł białka i wapnia. Nasze produkty są oparte na wie- loletnim doświadczeniu i sprawdzonych recepturach, a jednocześnie odpowiadają na współczesne potrzeby żywieniowe – mówi Piotr Jankowski. Co więcej, SM Mlekpol obserwuje, że wielu konsumentów po okresie eksperymentowania z zamiennikami roślinnymi wra- ca do tradycyjnych produktów mlecznych, doceniając ich naturalne pochodzenie i pełnowartościowy skład. – Doświadczenia bardzo dojrzałych rynków pokazują, że udział tzw. zamienników mleka sięgał maksymalnie kilku procent, po czym zaczynał spadać. Nie zakładam, żeby w Polsce miało to wyglądać inaczej – twierdzi Piotr Jankowski. Desery mleczne proteinowe Udziały producentów w wartości sprzedaży (%, Total sklepy w Polsce, styczeń-wrzesień 2024 r.) 81,9 9,6 3,3 2,5 2,8 Źródło: CMR Marka własna 81,9% Valio 9,6% Ehrmann 3,3% Zott 2,5% Pozostali 2,8%

Raport Wielkanoc Raport Pieczywo do odpieku

50 / Raport Pieczywo do odpieku Producentów chleba czeka sporo pracy Przemysław Ziemichód Polacy wciąż boją się odpiekanego pieczywa. Mówimy tu o strachu, bo ten w przeciwieństwie do wiedzy i faktów ma irracjonalny cha- rakter. Jak pokazują badania, nie jest on podyktowany ani przekona- niem konsumentów o gorszym smaku produktów głęboko mrożonych, ani nie wynika z różnicy w składzie między produktem odpiekanym a świeżym. Wiemy to z niejednej publikacji naukowej, która skupiała się na produktach tego rodzaju. Zarówno w Polsce, jak i za naszymi granicami. Zatem czego się boimy? Większość konsumentów wskazuje na rzekomo gorszą jakość odpiekanego pieczywa, utożsamiając tanie i słabej jakości produkty wyłącznie z produktami mrożonymi. A jak jest w rzeczywistości? Do tego chcemy dotrzeć w niniejszym raporcie, ko- rzystając zarówno z badań konsumenckich, jak i badań naukowych. Co z nich wynika? Przede wszystkim to, że producentów czeka sporo pracy, by zmienić nawyki kupujących. Między innymi o tym oraz o za- letach mrożonego pieczywa piszemy w dalszej części raportu. Fot. archiwum własne, Shutterstock

Raport Pieczywo do odpieku badanych deklaruje, że nie spożywa pieczywa w ogóle. Najczęściej rezygnują z niego osoby w wieku 24-35 lat (30% wskazań) i, o dziwo, mieszkańcy wsi (23%). Diety bez chleba nie wyobraża sobie aż 90% mieszkańców miast poniżej 20 tys. oraz między 100 a 500 tys. mieszkańców 19% respondentów z naszego badania pieczywo najchętniej kupuje w dyskontach. To wybór 31% mężczyzn i 33% kobiet. Drugą najpopular- niejszą opcją są niezależne (niesieciowe) pie- karnie, gdzie zaopatruje się 27% badanych. 1% respondentów w naszym badaniu wskazał, że chleb najchętniej kupuje... przez internet 32% w naszym badaniu przyznaje, że kupiło chleb, bułki lub bagietki w ciągu ostatnich 30 dni. Najrzadziej po pie- czywo sięgają mieszkańcy wsi – 72%, a najchętniej mieszkańcy miast od 100 do 500 tysięcy mieszkańców. 87% z nich sięgnęło po produkty z piekarni na przestrzeni ostatniego miesiąca 83% kobiet badanych deklaruje, że nie wybiera pieczywa odpiekanego, ponieważ uważa, iż ma ono niż- szą jakość w porównaniu z pieczywem świe- żym. 8% osób rezygnuje z takich produktów, ponieważ uważa ich smak za gorszy. Tyle samo osób wskazało, że uważa iż skład świeżego chleba jest lepszy 73% badanych Polaków zadeklarowało, że unika pie- czywa odpiekanego, jednak wyniki różnią się w poszczególnych grupach wiekowych. Naj- bardziej negatywnie nastawione do takich pro- duktów są osoby w wieku 55 i więcej lat. 25% ba- danych w wieku 18-25 lat w ogóle nie wiedziało o takim sposobie wytwarzania chleba czy bu- łek 45% i 71% mężczyzn 51 /

52 / Raport Pieczywo do odpieku Czy Polacy boją się odpiekanego chleba? Wbrew pesymistycznym prognozom Polacy w większości nadal kupują pieczywo dość regular- nie. Mają jednak wobec niego coraz większe wyma- gania, oczekują już nie tylko jakości, ale także wpi- sania w konkretne „parametry”, jak chociażby brak glutenu czy maksymalna świeżość wypieku. Lubimy pieczywo, jemy je często, a na nasze wybory konsumenckie wpływają przede wszystkim wcześniej- sze doświadczenia zakupowe. To właśnie one sprawiają, że nie kupujemy pieczywa odpiekanego w sklepie, które większość badanych uważa za gorsze, nawet pomimo braku różnicy w składzie czy w smaku w stosunku do klasycznych wypieków – tak w dużym skrócie mogli- byśmy podsumować wyniki badania panelu badawcze- go Ariadna przeprowadzonego od 17 do 19 stycznia br. metodą CAWI na ogólnopolskiej grupie 1171 badanych w wieku powyżej 18 lat. Poza oczywistymi wnioskami w badaniu pojawił się jesz- cze jeden: wielu konsumentów najprawdopodobniej nie jest świadomych tego, że sięga po pieczywo, które zosta- ło upieczone na ostatniej prostej, w sklepie, jego wygląd skład czy smak bowiem na to nie wskazują. To paradoks, bo choć w przeliczeniu na kilogramy jemy coraz mniej pieczywa, jednocześnie oczekujemy, że będzie ono ta- nie, nigdy niemrożone, a coraz częściej też bez glutenu czy białej mąki. POLACY WCIĄŻ LUBIĄ CHLEB Jak podaje GUS, w 2023 r. statystyczny Polak zjadł 35 kg pieczywa. Od 30 lat liczba ta wyraźnie spada, a w 1999 r. było to aż 81,7 kg. Mimo to bułki i chleby to nadal jedne z najczęściej kupowanych produktów. Przynajmniej raz w miesiącu pieczywo kupuje ponad trzy czwarte Polaków. Wyraźnie częściej niż mężczyźni (71%) robią to kobiety (83%). Niechętnie na pieczywo patrzą konsumenci z przedziału wiekowego 25-34 lata. Niemniej jednak nawet w tej grupie zakup pieczywa w ciągu ostatnich 30 dni zadeklarowało 67% badanych. Z kolei grupą przywiązaną do chleba naj- bardziej są osoby w wieku 55+. Aż 82% odpowiadających wskazało, że kupiło go przynajmniej raz w zeszłym mie- siącu. Jednak znacznie ciekawszych wniosków dostarcza- ją odpowiedzi na pytanie o to, czy w ogóle kupują chleb, niezależnie od tego, czy raz w miesiącu, czy rzadziej. Po- zytywnie na to pytanie odpowiedziało aż 81% konsumen- tów. CHLEB TYLKO ŚWIEŻY? Choć ilość spożywanego pieczywa maleje, rosną nasze wymagania w stosunku do jego jakości. Przynajmniej w odniesieniu do pieczywa odpiekanego. 45% osób uni- ka produktów tego typu, 32% kupuje je tylko czasami. Możemy jednak przypuszczać, że odpowiedzi badanych niekoniecznie są w pełni reprezentatywne. Dlaczego? Większość konsumentów zdaje sobie sprawę, że skład takiego pieczywa nie różni się od wariantów świeżo wy- pieczonych. Wskazując na przyczynę swoich wyborów, Fot. Shutterstock Czy kupujesz pieczywo, które jest tylko odpiekane w sklepie, a wcześniej było zamrożone? Pytanie jednoodpowiedziowe RAZEM PŁEĆ KOBIETY MĘŻCZYŹNI N= 985 564 421 nie – unikam tego typu pieczywa 45% 44% 47% tak – ale tylko czasami 32% 33% 31% tak – niemal zawsze 13% 14% 13% nie wiedziałem o takiej praktyce 9% 10% 9%

54 / Raport Pieczywo do odpieku badani wskazują na ogólną gorszą jakość pieczywa mro- żonego – 73% osób. Zły smak lub kiepski skład wybrało po 8% responden- tów. Jednocześnie największa część odpowiadających kupuje bułki i chleb najczęściej w dyskontach (32%). Wśród 35-44-latków odsetek ten jest jeszcze wyższy (42%). Ta sama grupa wiekowa badanych deklaruje też najczęściej fakt kupowania wyłącznie odpiekanego pie- czywa 20%. O jeden punkt procentowy mniej wyniosły wskazania respondentów grupy 25-34 lata (19%), która również chętnie sięga po tego typu produkt. Warto dodać do tego jeszcze sklepy typu convenience store, w których kupuje 12% badanych, i okaże się, że powszechne przekonanie o tym, iż unikamy uprzednio mrożonego pieczywa, jest myśleniem życzeniowym. Oczywiście to niejedyne wskazania w naszym badaniu. W małych niezależnych piekarniach kupuje 27% kon- sumentów i była to druga najczęściej wybierana odpo- wiedź. Z dyskontów najrzadziej korzysta grupa 55+ (23% wskazań), i to ci konsumenci także najczęściej wybierają małe piekarnie (37%). PODOBAJĄ NAM SIĘ MELODIE, KTÓRE JUŻ RAZ SŁYSZELIŚMY A co decyduje przede wszystkim o tym, jakie pieczywo wybieramy? Wcale nie cena (14%), skład (14%) czy ro- dzaj użytej mąki (12%). Na pierwszym miejscu stawia- my wcześniejsze zakupowe doświadczenia. Słowem, kupujemy chleb, który znamy i który lubimy. Wzorem inżyniera Mamonia z filmu „Rejs”, który deklarował, że podobają mu się melodie, które już raz słyszał, konsu- menci lubią wracać do znanych im smaków. Co ważne, Fot. Shutterstock tego empirycznego doświadczenia nie może zastąpić rekomendacja znajomych czy rodziny (3% odpowiedzi), dobra konsystencja czy inne czynniki. DLACZEGO NIE LUBIMY ODPIEKANIA? Istnieje jednak jeszcze kilka innych powodów, dla któ- rych klienci odrzucać mogą tego typu produkty. Przede wszystkim wiąże się z nimi niejasność definicyjna. Często bowiem w potocznych rozmowach, a nawet w mediach zamiennie mówimy o pieczywie mrożonym, z mrożonego ciasta lub o pieczywie opiekanym. Dla części konsumentów może to oznaczać zarówno pie- czywo do samodzielnego wypieku, wzorem mrożonej pizzy lub ciasta, jak i faktycznie produkt wypiekany na miejscu w placówce handlowej. W pierwszym przy- padku skojarzenia choćby z mrożoną pizzą mogą pod- suwać myśl o produkcie gorszej jakości niż jego świeży odpowiednik. A zatem uprzedzenia klientów względem mrożonego pieczywa biorą się często z poprzednich złych doświad- czeń, niekoniecznie wynikających z faktu, że chleb czy bułki, które jedli, były mrożone, ale z faktu, że po prostu mogły one nie spełniać ich oczekiwań. Takie doświad- czenie kształtuje nasze dalsze podejście i sprawia, że wielu konsumentów jest uprzedzonych w stosunku do produktu uprzednio mrożonego. Jeśli dodamy do tego brak wiedzy czy powtarzane często mity na temat od- piekania pieczywa, uzyskamy całkiem podatny grunt, na którym rosnąć będą konsumenckie uprzedzenia. W naszym raporcie pochylamy się też nad tym, jak po- wstaje pieczywo odpiekane i co decyduje o jego smaku, składzie czy konsystencji. Czy kupujesz pieczywo, które jest tylko odpiekane w sklepie, a wcześniej było zamrożone? Pytanie jednoodpowiedziowe RAZEM PŁEĆ KOBIETY MĘŻCZYŹNI N= 985 564 421 nie – unikam tego typu pieczywa 45% 44% 47% tak – ale tylko czasami 32% 33% 31% tak – niemal zawsze 13% 14% 13% nie wiedziałem o takiej praktyce 9% 10% 9%

55 / Raport Pieczywo do odpieku Beata Telega, head of marketing Aryzta Przy wyborze pieczywa do oferty sklepu kluczowe jest dopasowanie asortymen- tu do zmieniających się potrzeb kon- sumentów. Warto przy tym uwzględnić rozwój rynku bake off, który w Polsce dynamicznie rośnie – osiąga 4. miejsce w Europie – z przewidywanym rocznym wzrostem na poziomie 4,1% do 2028 r. Klienci coraz częściej sięgają po róż- norodne słodkie przekąski oraz słone alternatywy dla lunchu, dlatego dobrze zbilansowana oferta powinna odpowia- dać na te trendy. Ważne jest również, aby pieczywo odznaczało się wysoką jakością, świeżością i różnorodnością. Wybierając dostawcę, należy także zwrócić uwagę na jego doświadczenie, innowacyjność i stabilność. Aryzta Pol- ska, lider branży piekarniczej na rynku krajowym i międzynarodowym, z po- nad 30-letnim doświadczeniem, oferu- je szerokie portfolio produktów – od pieczywa do odpieku po szeroki wybór przekąsek słonych i słodkich. Przemysław Zapotoczny, dyrektor zarządzający Wiesheu Polska Cenimy czas piekarzy i właścicieli skle- pów, usprawniamy proces wdrażania nowych pracowników obsługujących urządzenia Wiesheu, to wszystko dzię- ki automatyzacji procesów. Wśród nich można wymienić choćby: TrayMotion – automatyczny załadunek i rozładu- nek, system ProClean – automatycz- ne mycie komory wypiekowej, Wnet – sieciowe zarządzanie piecami we wszystkich filiach, czy Intelligent Ba- king Control IBC, który pozwala na au- tomatyczne wykrywanie załadunku. To tylko kilka przykładów rozwiązań, któ- re opracowaliśmy w naszej firmie, by zoptymalizować pracę przy wypieku.

56 / Raport Pieczywo do odpieku ABC mrożenia i odpiekania „Głębokie mrożenie pieczywa pogarsza nie tylko jakość, ale także smak. Powoduje, że uciekają z nie- go cenne witaminy” – mówiła w jednym z odcin- ków swojego programu „Wiem, co jem, i wiem, co kupuję” dziennikarka Katarzyna Bosacka. To wła- śnie programy tego typu w dużej mierze ukształto- wały niechęć konsumentów do produktów na bazie mrożonego ciasta. A jak w rzeczywistości wygląda wypiekanie pieczywa poddanego zamrożeniu? Życie produktu tego typu zaczyna się dokładnie tak jak w przypadku innych chlebów czy bułek. Potem wyro- bione i doprawione ciasto jest wypiekane, jak podaje większość opracowań „w 80%”. Co to oznacza w prak- tyce? Chleb, drożdżówki lub bułki przygotowywane w ten sposób nie mają już w sobie surowego ciasta. Na- stępnie za pomocą chłodnego powietrza pieczywo jest mrożone i dopiekane na miejscu, w sklepie, markecie lub lokalu, który wykorzystuje tego rodzaju produkty. W praktyce więc mrożone jest nie ciasto, a już prawie gotowy chleb. Czy taki proces przygotowywania produktu wpływa na jego jakość? Czy, jak twierdzi chociażby cytowana Kata- rzyna Bosacka, z mrożonych bułek ulatują cenne wita- miny? Badania naukowe tego nie potwierdzają, wręcz przeciwnie. W Polsce badania tego typu przeprowadzał między in- nymi Instytut Żywności i Żywienia. Przedmiotem zain- teresowania badaczy były właściwości chleba wypieka- nego do 80%, a następnie mrożonego. Porównano je do wypieków, które nie są podawane mrożeniu. Analizie poddano zarówno parametry sensoryczne (smak, za- pach, trwałość w czasie), jak i parametry biochemicz- ne. W obu analizach nie stwierdzono zauważalnych różnic w jakości pieczywa z odpieku. Pieczywo do wypieku cechowała nieznacznie mniej- sza zawartość tłuszczu, w tym kwasów tłuszczowych nasyconych, zauważalnie mniejsza zawartość węglo- wodanów oraz wyższa zawartość witaminy B. Oprócz nieznacznie niższej zawartości białka pieczywo do od- pieku nie odbiegało właściwie żadnym parametrem od swojego świeżego odpowiednika. Różnice te nie wymagają jednak dodawania do chleba wypiekanego z opóźnieniem żadnych dodatków popra- wiających jego jakość. Fot. Shutterstock

57 / Raport Pieczywo do odpieku Wielu konsumentów najprawdopodobniej nie jest świadomych tego, że sięga po pieczywo, które zostało upieczone na ostatniej prostej, w sklepie, jego wygląd skład czy smak bowiem na to nie wskazują. To paradoks, bo choć w przeliczeniu na kilogramy jemy coraz mniej pieczywa, jednocześnie oczekujemy, że będzie ono tanie, nigdy niemrożone, a coraz częściej też bez glutenu czy białej mąki.

58 / Raport Pieczywo do odpieku Jak (i w czym) upiec idealne pieczywo? Wśród pieców do wypieku pieczywa (nie tylko tego mrożonego) wyróżnia się najczęściej dwa typy: piece konwekcyjne i konwekcyjno-parowe. Oba wykorzystują zjawisko konwekcji polegające na wprawianiu w ruch gorącego powietrza w komorze pieca, co zapewnia równomierną temperaturę. Piec z parą lub nawilżaniem pomaga utrzymać odpo- wiednią wilgotność pieczonego produktu, co w przy- padku odpieku pieczywa ma jednak nieco mniejsze znaczenie. Trzecim możliwym wariantem są piece konwekcyjno-mikrofalowe łączące zalety tradycyjnej mikrofalówki z piecem konwekcyjnym. Równomier- nie rozprowadzają one ciepło, a dzięki wykorzystaniu mikrofal przyspieszają proces wypieku, co może mieć znaczenie w przypadku produktów mrożonych. DLACZEGO KONWEKCJA SIĘ SPRAWDZA? Co ważne, konwekcja umożliwia filtrację powietrza i zapobiega mieszaniu się zapachów, dzięki czemu mo- żemy w jednym piecu wypiekać równocześnie słodkie i wytrawne produkty, bez obawy o przenikanie aroma- tów. Ma to szczególne znaczenie, jeśli mamy w ofercie więcej niż jeden typ produktów. Może się okazać, że na- sze potrzeby zaspokoi dobrej jakości piec konwekcyjny nawet z jedną komorą. JAK DUŻEGO PIECA POTRZEBUJESZ? Drugim parametrem, na jaki musimy zwrócić uwa- gę, jest wielkość pieca, dostosowana nie tylko do po- wierzchni naszego sklepu, ale także ilości pieczywa, ja- kie zamierzamy wypiekać. Wielkość wiąże się w sposób oczywisty z liczbą komór. Najczęściej im ich więcej, tym piec jest zwyczajnie większy. PRZYDATNE DODATKI Warto również pomyśleć o dodatkowych funkcjach, które – choć nie są niezbędne – mogą znacząco ułatwić codzienną pracę. Mowa tu o takich funkcjonalnościach jak sterowanie elektroniczne zamiast manualnego, sze- roka możliwość programowania pieca, a nawet funkcja automatycznego czyszczenia, która może zaoszczędzić nam sporo czasu i wysiłku. Oczywiście na wyborze pieca nasza praca się nie koń- czy. Aby wypiekać pieczywo, z którego klienci będą za- dowoleni, potrzeba jeszcze dobrej znajomości urządze- nia oraz możliwości, jakie oferuje. Fot. Shutterstock

Raport pieczywo do odpieku 59 / Raport Pieczywo do odpieku Postaw na wypiek sklepowy z piecami www.wiesheu.pl Chcesz przyciągnąć klientów do sklepu? Szukasz pomysłu na zwiększenie obrotu? REKLAMA Piece gazowe są tańsze w eksploatacji, ale droższe przy zaku- pie. Piece elektryczne będą tańsze, choć różnice w cenie zniwelować mogą wyższe rachunki za energię elektrycz- ną. Przed zakupem pieca elektrycznego upewnij się, że lokal ma możliwość zasilania napięciem trójfazowym (400 V), bo w takie wyposażona jest większość pieców.

60 D latego już dziś powinniśmy dążyć do szybkich zmian w zakresie produkcji rolnej, a także w wielu innych obszarach biz- nesu, które mają wpływ na kondycję naszej planety. Kluczowym elementem tych zmian powinno zaś być pozyskiwanie zrównoważo- nych surowców. O zrównoważonych surowcach zaczęto mó- wić już w latach 80. XX w. Koncepcja ta zy- skała rozgłos w 1987 r., kiedy jedna z komisji ONZ opublikowała raport wprowadzający definicję zrównoważonego rozwoju jako „za- spokajania potrzeb obecnych pokoleń bez narażania zdolności przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich własnych potrzeb”. Od tego momentu idea zrównoważonego rozwoju zaczęła być wdrażana w wielu sekto- rach, w tym w produkcji czy w pozyskiwaniu surowców właśnie. Firmy zaczęły bardziej świadomie podejmować inicjatywy mające na celu ochronę środowiska, a certyfikaty, takie jak FSC dla drewna, RSPO dla oleju palmowe- Nie ma trzech planet O NAZWIE ZIEMIA Nawet ponad 9,5 mld osób będzie żyło na świecie w 2050 r. Te szacunki ONZ prowadzą do niezbyt optymistycznych wniosków – aby zapewnić odpowiednią ilość żywności dla tych wszystkich osób w obecnym modelu konsumpcji oraz produkcji, potrzebowalibyśmy trzech planet Ziemia. Autorka: JUSTYNA BAKALARSKA-STANKIEWICZ Fot. Shutterstock ESG

61 go czy GOTS dla bawełny organicznej, zaczęły pojawiać się jako wyznaczniki surowców po- zyskiwanych w zrównoważony sposób. OBOWIĄZKOWE RAPORTOWANIE Towarzyszyła temu także rosnąca świa- domość społeczna oraz zmieniające się oczekiwania konsumentów. Dodatkowym impulsem do przemian stał się obowiązek ra- portowania środowiskowego dla firm zatrud- niających ponad 500 pracowników. W Unii Europejskiej obowiązek ten został uchwalo- ny w 2014 r., a Dyrektywa 2014/95/UE, która go nakładała, weszła w życie w 2017 r. Od tego momentu firmy, czy tego chcą, czy nie, muszą tworzyć raporty, w których co roku in- formują, jaki jest ich wpływ na środowisko, sprawy społeczne, pracownicze czy posza- nowanie praw człowieka. Oczywiste więc stało się, że w przypadku nakładanego obo- wiązku dobrze byłoby mieć… co raportować. To właśnie z corocznych raportów środowi- skowych możemy dowiadywać się o postę- pach firm w dążeniu do osiągnięcia zrów- noważonego rozwoju, w tym do osiągnięcia zrównoważonego łańcucha dostaw i surow- ców. Dla przykładu firma Ferrero została uho- norowana nagrodą Best Product Innovation for Sustainability od Europejskiego Instytutu Innowacji na rzecz Zrównoważonego Rozwo- ju za inicjatywy w zakresie odpowiedzialne- go pozyskiwania kakao w Afryce Zachodniej. Dzięki podejmowanym działaniom doprowa- dziła do tego, że aż 90% składników Ferrero spełnia normy zrównoważonego rozwoju i ma odpowiednie certyfikaty – jak wyni- ka z raportu marki za 2023 r. Współpracując z organizacjami takimi jak Save the Children i Sourcemap, firma wdrożyła procesy zapew- niające możliwość identyfikacji składni- ków, co pozwala śledzić pochodzenie kakao i wspierać prawa człowieka w łańcuchu do- staw. Konkurencyjny do włoskiego producenta słodyczy amerykański Mondelez planuje do 2030 r. zainwestowanie w swój autorski pro- gram Cocoa Life miliarda dolarów. Program ten ma na celu poprawę jakości życia rolników uprawiających kakao, ochronę środowiska oraz praw człowieka. Zainwestowane do końca 2022 r. środki w wysokości 400 mln dol. umoż- liwiły wzrost dochodów netto rolników produ- kujących w zrównoważony sposób kakao o 15% w Ghanie i o ok. 33% na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Mondelez angażuje się również w działania na rzecz zrównoważonego pozy- skiwania pszenicy poprzez program Harmo- ny, który zrzesza ponad 1360 rolników z sied- miu europejskich krajów dostarczających około 98% pszenicy do produkcji ciastek tej marki w Europie. Zarówno unijne, jak i globalne standardy ra- portowania są coraz bardziej wyśrubowane i zaczynają dotyczyć coraz większej grupy podmiotów. Stale też wprowadzane są kolejne przepisy, np. ograniczające stosowanie jedno- razowych tworzyw sztucznych czy nakładają- ce wymogi dotyczące transparentności łań- cucha dostaw. Firmy, które nie dostosują się do tych wymogów, mogą liczyć się z karami finansowymi i ograniczeniami w dostępie do określonych rynków. ZRÓWNOWAŻONE SUROWCE W STRATEGII ESG Nie dziwi więc, że zrównoważone surow- ce stają się w ostatnich latach kluczowym elementem strategii ESG, który integruje jej kluczowe aspekty. W obszarze środowisko- wym zrównoważone surowce ograniczają negatywne oddziaływanie na przyrodę, zmniejszając emisję gazów cieplarnianych, zużycie wody oraz ilość generowanych od- padów. Z kolei w wymiarze społecznym odpowiedzialne pozyskiwanie surowców często oznacza poprawę warunków pracy oraz wsparcie lokalnych społeczności. Cer- tyfikaty takie jak Fair Trade zapewniają, że materiały są produkowane w sposób etycz- ny i sprawiedliwy, co przeciwdziała wy- zyskowi pracowników i pomaga budować pozytywne relacje między firmą a jej intere- sariuszami. Aspekt zarządczy zrównoważo- nych surowców obejmuje zaś przejrzystość i etyczne zarządzanie łańcuchem dostaw. Dla współczesnych firm stosowanie takich su- rowców jest także sposobem na zbudowanie wizerunku odpowiedzialnego, nowoczesne- go i świadomego przedsiębiorstwa. Zrówno- ważone surowce wpisują się bowiem także w oczekiwania konsumentów. – Wraz ze wzrastającą świadomością konsu- mencką i (jakkolwiek patrzeć) zasobnością naszych portfeli zrównoważone produkty i usługi są coraz częściej wybierane – mówi Joanna Jamka, dyrektorka ds. konferencji, Czym są zrównoważone surowce? Zrównoważone surowce to materiały pozyskiwane i wykorzystywane w sposób, który minimalizuje ich negatywny wpływ na środowisko i społeczeństwo. Surowce te pochodzą z łańcucha dostaw, który jest odpowiedzialny ekologicznie i społecznie, obejmując każdy etap – od wydobycia lub uprawy, przez produkcję, transport, aż po dostarczenie do klienta końcowego. ESG

62 ADN Akademia, członkini Komitetu ds. ESG Krajowej Izby Gospodarczej. – Zaczynamy zwracać uwagę na skład surowców, kraj po- chodzenia, w niedalekiej przyszłości również emisyjność czy ślad środowiskowy. Coraz wię- cej firm podejmuje wysiłek związany z przej- ściem na gospodarkę w obiegu zamkniętym, widząc w nim swoją szansę na rozwój. Nie oszukujmy się, twarde, czasem zbyt wymaga- jące regulacje wymuszają zmiany – a ci, któ- rzy pierwsi się do nich dostosują, będą nieść laur liderów. Pamiętajmy też, że regulacje, które zamykają jedne możliwości, otwierają zaś nowe: pomysły na zastosowanie mate- riałów pochodzących z recyklingu, większy nacisk na jakość wytwarzanych produktów, które mają znów być na lata – przywróci nowe życie serwisom. Usługi, które powoli zaczyna- ły odchodzić do lamusa, mogą się stać nową, dochodową linią biznesową. Potrzeba szuka- nia nowych rozwiązań powinna pobudzać in- nowacyjność. Pierwsze symptomy zmian już widać – podkreśla Jamka. I rzeczywiście, w 2023 r. Wskaźnik Dojrzałości Innowacyjnej polskich firm osiągnął poziom 34,6 na 100 pkt, co oznacza wzrost o 2,5 pkt w porównaniu z poprzednim rokiem. Przy czym innowacyjność przedsiębiorstw coraz częściej idzie w parze właśnie z działaniami na rzecz ochrony środowiska – aż 83% firm deklaruje, że ich produkty lub usługi są przy- jazne dla planety. NIŻSZY ŚLAD WĘGLOWY Warto przy tym wspomnieć, że dążenie do sto- sowania zrównoważonych surowców jest tak- że istotne z perspektywy redukcji emisji CO 2 . I tak na przykład marka Henkel, światowy lider produkcji gospodarczej, w swoim raporcie ESG komunikuje redukcję emisji CO 2 z produkcji o 61% oraz zwiększenie udziału energii od- nawialnej do poziomu 89%. Firma promu- je także gospodarkę o obiegu zamkniętym, zwiększając udział tworzyw sztucznych po- chodzących z recyklingu do 19%. Wybierając tworzywa i materiały o niższym śladzie węglowym, marki mogą znaczą- co zmniejszyć swój wpływ na klimat. To szczególnie istotne na przykład w przemy- śle modowym, który generuje około 10% światowej emisji dwutlenku węgla. Jeśli wydaje się, że to mało, warto podkreślić, że to więcej niż cały globalny transport lotni- czy. Branża generuje także aż jedną piątą z 300 mln ton plastiku wytwarzanego co roku na świecie, a produkcja tylko jednej pary dżinsów pochłania 3780 litrów wody i powoduje emisję aż 33 kg CO 2 do atmosfery – wynika z raportu Elen MacArthur Foundation. Jednak według rynkowych szacunków branża mody ma potencjał do redukcji emisji gazów cieplarnianych nawet o około 50% do 2030 r. Co należy zrobić, aby było to możliwe? Przede wszystkim zmienić sposób myślenia o modzie i doprowadzić do wdrożenia zrównoważonych praktyk, takich jak wykorzystanie materiałów o niższym śladzie węglowym, poprawę efek- tywności energetycznej czy zwiększenie po- ziomu recyklingu. – Każda nasza decyzja biznesowa uwzględ- nia jej wpływ na środowisko naturalne – mówi Aleksandra Ciszak, jedna ze współ- założycielek marki odzieżowej Repose. – Wybieramy materiały z certyfikowanych źródeł, optymalizujemy procesy produkcyj- ne i logistyczne, minimalizujemy odpady i stawiamy na recykling wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. To ważne elementy naszego rozumienia biznesu, w którym środowisko nigdy nie jest jednym z kosztów – podkreśla. – Widzimy też, że ta strategia ma sens, bo coraz więcej klientów deklaruje, że wybiera nasze produkty między innymi ze względu na wykorzystane w nich zrównoważone ma- teriały – dodaje Aneta Ciesielska z Repo- se. – To motywuje nas do dalszego rozwoju w tym kierunku i poszukiwania kolejnych innowacyjnych rozwiązań materiałowych – podkreśla. Korzystanie ze zrównoważonych surowców ma bardzo pozytywny wpływ na wizerunek marki. W oczach konsumentów firma dbająca o zrównoważony rozwój jest bardziej autentyczna i godna zaufania, co sprzyja lojalności klientów i ich długofalo- wemu zaangażowaniu. Marki korzystające ze zrównoważonych su- rowców są również postrzegane jako te bar- dziej odpowiedzialne społecznie, co z kolei przyciąga klientów ceniących etyczne podej- ście do biznesu. Przekłada się to także na po- zytywne postrzeganie marki jako odpowie- dzialnej, innowacyjnej i godnej zaufania. A to wzmacnia jej pozycję na rynku. – To kolejna duża transformacja, która się zaczęła – podkreśla Jamka. – Będzie wyma- gała ona ogromu czasu i zasobów, no i trzeba Zaczynamy zwracać uwagę na skład surowców, kraj pochodzenia, w niedalekiej przyszłości również emisyjność czy ślad środowiskowy ESG

63 przygotować się na to, że będzie to maraton, a nie sprint. Patrząc wstecz na lata czy ostat- nie dekady, doświadczaliśmy wielu wyzwań transformacyjnych: wejście i rozwój handlu online, rozwój płatności bezgotówkowych, automatyzacja i robotyzacja procesów, teraz wejście sztucznej inteligencji. Każda z nich miała i będzie mieć te same etapy: przygoto- wania, wdrażania i podtrzymywania. I każda napotka te same problemy: oponentów, pró- by wyparcia potrzeb ich wprowadzenia, ale i chętnych, którzy będą grali rolę jej ambasa- dorów. Mamy tu jednak do czynienia z istotną różnicą, bo wdrażanie zrównoważonego roz- woju dotyczy całego biznesu i w konsekwen- cji każdego z nas jako konsumenta. Wygrać można wiele i tylko te firmy, które będą dzia- łały w tym ekosystemie, będą miały szansę na rozwój. By to osiągnąć, potrzeba odwagi, cier- pliwości i konsekwencji – podkreśla. OD DZIAŁANIA DO KOMUNIKOWANIA W całym procesie istotna jest także świado- mość po stronie marek i konsumentów. A do tego niezbędna jest edukacja oraz odpowied- nia komunikacja. Komunikowanie działań z zakresu zrównoważonych praktyk staje się kluczowe dla budowania zaufania, wzmac- niania lojalności oraz wzrostu pozytywnego wizerunku marki. Transparentność i auten- tyczność są tu podstawą – konsumenci i in- teresariusze oczekują szczerej komunikacji, opartej na faktach, która wyjaśnia, w jaki sposób firma podejmuje działania proekolo- giczne i etyczne. – Obserwujemy znaczący wzrost świado- mości ekologicznej wśród naszych klientów – mówi Ciszak. – To bardzo pozytywna zmia- na w porównaniu z sytuacją sprzed kilku lat, kiedy aspekty takie jak skład czy pochodzenie materiałów rzadko stanowiły istotny czynnik przy wyborze produktów – dodaje. JAK MARKA ODPOWIADA NA TE ROSNĄCE OCZEKIWANIA KONSUMENTÓW? – Wdrażamy wielokanałową strategię ko- munikacji – podkreśla Ciesielska. – Przede wszystkim dbamy o transparentne oznaczenia produktów i materiałów, prowadzimy dzia- łania edukacyjne w mediach społecznościo- wych, wyjaśniając wpływ różnych materiałów na środowisko oraz powody, dla których wy- bieramy konkretne rozwiązania. Dbamy też o profesjonalną obsługę klienta zarówno on- line, jak i offline (w concept store’ach, w któ- rych jesteśmy obecni). Nasi współpracownicy mają dużą wiedzę na temat naszych materia- łów i zrównoważonego rozwoju. Zależy nam, aby każdy klient miał pełną świadomość war- tości, jaką otrzymuje, wybierając produkty wykonane z materiałów przyjaznych środo- wisku, dlatego z pewnością będziemy mówić o tym jeszcze więcej – obiecuje. Przy komunikowaniu zrównoważonych działań kluczowe może okazać się także wy- korzystywanie certyfikatów i audytów ze- wnętrznych, które potwierdzają rzetelność stosowanych praktyk. Przykładami takich certyfikatów są m.in. Fair Trade, B Corp, cer- tyfikaty ekologiczne jak FSC dla drewna czy GOTS dla wełny. Prezentowanie takich in- formacji w materiałach marketingowych, na stronach internetowych czy opakowaniach produktów wzmacnia zaufanie i uwiarygod- nia deklaracje firmy. Jednak najważniejsze jest to, aby zrównowa- żone surowce stanowiły rzeczywisty element strategii firmy, a nie jedynie chwyt marketin- gowy. Zamiast przesadnie podkreślać ekolo- giczne aspekty działań, firma powinna skupić się na faktycznych postępach i rezultatach. Działania te powinny wynikać z długotermi- nowej strategii zrównoważonego rozwoju, a nie jednorazowej kampanii. – Bardzo często w dyskusji o ESG przytacza się cytat Antoine’a de Saint-Exupéry: „Zie- mi nie dziedziczymy po naszych rodzicach, pożyczamy ją od naszych dzieci” – mówi Joanna Jamka. – Nasze pokolenie jest pierw- szym, które skorzystało z procesu transfor- macji, ale nie ma nic za darmo. Wszystkie poprzednie generacje ponosiły wysiłek po- prawy jakości życia dla swoich potomków, teraz kolej na nas. Dewastacja środowiska, zmiana klimatu są ceną za rozwój – mu- simy podjąć wysiłek, który zapewni kolej- nym pokoleniom szansę na funkcjonowanie w podobnych warunkach jak nasze – dodaje. ● Justyna Bakalarska-Stankiewicz Autorka jest CEO kolektywu kreatywnego Koncept Team, trenerka biznesowa i wykła- dowczyni akademicka, edukatorka w zakre- sie komunikacji inkluzywnej, autorka książ- ki „Różnorodne. O prawdziwym wizerunku kobiet nie tylko w marketingu”. Wdrażanie zrównoważo- nego rozwoju dotyczy całego biznesu i w konse- kwencji każdego z nas jako konsumenta ESG

ESG 64 O zrównoważonej certyfikacji rozmawiam z Michałem Brydą-Przybyszewskim, menedżerem ds. komunikacji w Fairtrade Polska. Czym jest certyfikacja Fairtrade? Fairtrade to system certyfikacji produktów, który działa na rzecz poprawy sytuacji społeczności rol- niczych w krajach globalnego Południa. Obejmuje ponad 2 mln rolników i pracowników najemnych w ponad 70 krajach świata, którzy uprawiają m.in. kawę, herbatę, cukier trzcinowy, kakao, owoce tro- pikalne, bawełnę czy kwiaty. Wielu rolników i pracowników z krajów globalne- go Południa żyje na granicy ubóstwa, zarabiając ok. 2 dol. na dzień. Ubóstwo jest przyczyną wielu zagrożeń w łańcuchach dostaw związanych z wyzy- skiem, pracą przymusową czy pracą dzieci, a także z degradacją środowiska naturalnego, wycinaniem lasów pod uprawy czy stosowaniem tanich i szko- dliwych środków ochrony roślin. Jakie standardy muszą spełniać gospodarstwa rolnicze i przedsiębiorstwa w systemie Fairtrade? Wymagania dotyczą kwestii społecznych, takich jak respektowanie praw pracowniczych, zakaz pracy dzieci czy równouprawnienie kobiet, a także kwestii środowiskowych, które kładą nacisk na to, by produkcja odbywała się w sposób przyjazny dla planety. Standardy dotyczą nie tylko gospodarstw, ale również przedsiębiorstw, które skupują i prze- twarzają surowce. Fairtrade jako jedna z organizacji Sprawiedliwego Handlu współtworzy rynek handlu międzynarodowego oparty na partnerstwie, sza- cunku i uczciwych warunkach. W jaki sposób Fairtrade wpływa na poprawę warunków w łańcuchu dostaw? Rolnicy zrzeszeni w spółdzielniach Fairtrade mają pewność, że otrzymają za swe plony co najmniej ustaloną cenę minimalną, która chroni ich w przy- padku spadków cen na światowym rynku. Oprócz stabilnych cen skupu rolnicy otrzymują również premię Fairtrade na rozwój. Środki z premii są prze- Okiem EKSPERTA

ESG 65 znaczane na projekty służące nie tylko samym rol- nikom (poprawa jakości i wydajności upraw), lecz także całym społecznościom (poprawa warunków sanitarnych, dostęp do edukacji i opieki medycz- nej). Tylko w 2023 r. zakupy produktów z certyfi- katem Fairtrade w Polsce przełożyły się na ponad 9,7 mln zł wypłaconych spółdzielniom rolniczym. Globalnie wartość premii Fairtrade w 2022 r. wynio- sła rekordowe ponad 222,8 mln euro. W jaki sposób sprawdzane jest przestrzeganie standardów? Nad wypełnianiem standardów czuwa zewnętrzna jednostka Flocert. Audytorzy przeprowadzają au- dyty na plantacjach, a także w przedsiębiorstwach, które uzyskały certyfikat. Ale warto przy tym wspomnieć, że Fairtrade to nie tyko standardy, ale też programy wspierające rolni- ków, których jest już ponad 100. Na przykład? Climate Academy to program kierowany do rolni- ków uprawiających kawę w Kenii i Etiopii. Program polega na przeprowadzeniu szkoleń z bardziej zrów- noważonych praktyk rolniczych, dostosowywaniu upraw do zmian klimatu i zwiększaniu wydajności plonów. W latach 2017--2020 przeszkolono 18 995 rol- ników. Program jest nadal realizowany. Innym przykładem jest Women School of Leadership, czyli cykl warsztatów dla rolniczek oraz młodych ko- biet, które dopiero rozpoczynają karierę. W ramach zajęć uczestniczki poznają bardziej wydajne sposo- by upraw, uczą się nowych kompetencji zarządzania i prowadzenia biznesu, tak by później móc prowa- dzić własne gospodarstwo lub zajmować wyższe sta- nowiska kierownicze w swoich spółdzielniach rolni- czych lub zająć się inną działalnością. W ostatnich latach ważnym elementem działań Fair- trade jest wsparcie zarówno spółdzielni rolniczych, jak i firm w wypełnianiu regulacji unijnych. Ok. 70% surowców na zasadach Fairtrade trafia na rynek europejski. Naszym zadaniem jest nie dopuścić, by rolnicy stracili swoje źródła dochodu w wyniku wej- ścia w życie rozporządzeń i dyrektyw, które zakażą sprzedaży plonów do krajów Unii Europejskiej, jeśli ich produkcja nie spełni wymagań regulatora. A co certyfikat oferuje markom? W Fairtrade dostosowujemy standardy do dyrek- tyw: raportowania pozafinansowego (CSRD), dy- rektywy dotyczącej należytej staranności względem praw człowieka i ochrony środowiska (CSDDD) czy rozporządzenia dotyczącego przeciwdziałania wylesianiu (EUDR). Posiadanie certyfikowanych produktów, które pochodzą od zweryfikowanych dostawców, pozwala uniknąć greenwashingu, co niebawem również będzie regulowane przez prawo unijne. Certyfikat Fairtrade daje firmom dostęp do łańcu- chów dostaw weryfikowanych pod kątem respekto- wania praw człowieka i ochrony środowiska. Jest to obecnie niezmiernie istotne nie tylko ze względu na wyższe oczekiwania konsumentów, którzy chcą od firm odpowiedzialnego działania, ale również z per- spektywy nadchodzących zmian w prawie. Jak wygląda rozwój certyfikacji Fairtrade w Pol- sce? Fairtrade w Polsce rozwija się bardzo dynamicznie od 2015 r. Obecnie wartość hurtowa netto rynku pro- duktów z certyfikatem Fairtrade wynosi blisko 1 mld zł. Jest to związane z coraz większą dostępnością oznakowanych produktów i rosnącą świadomością konsumentów. Najnowsze badania konsumenckie GlobeScan z 2023 r. wykazały, że znak Fairtrade roz- poznaje już co druga osoba w Polsce. Spośród nich aż 82% deklaruje zaufanie bądź wysokie zaufanie do certyfikatu. Trzy czwarte badanych poleciłoby produkt ze znakiem Fairtrade znajomym i bliskim. Aż 83% badanych uznało, że pojawienie się tego certyfikatu na produkcie miałoby pozytywny wpływ na postrzeganie danej marki. Wprowadzenie do oferty produktów z certyfikatem Fairtrade może być zatem ważnym i wartościowym elementem strategii ESG spółki. Rozmawiała: Justyna Bakalarska-Stankiewicz To materiał, który pochodzi z naszego siostrzanego tytułu „Media Marketing Polska”, specjalizującego się w komunikacji i marketingu. Certyfikat Fairtrade daje firmom dostęp do łańcucha dostaw weryfikowanych pod kątem respektowania praw człowieka i ochrony środowiska

MLEKOVITA Z POLSKIM SMAKIEM ORAZ TYSIAKIEM LOTERIA! ZASADY LOTERII: CODZIENNIE PRZEZ 120 DNI DO WYGRANIA: ZL 1000 Sprzedaż promocyjna i przyjmowanie zgloszeń: 1.02-31.05.2025 r. Zachowaj dowód zakupu. Loteria promocyjna dla osób powyżej 18 roku życia. Organizator: First Line Polska sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Regulamin loterii: loteriapolskie.pl Kup dowolny produkt marki Polskie. Twoje zgloszenie weźmie udzial w losowaniu 1000 zl! ZL 1000 Wypelnij formularz na loteriapolskie.pl 1 2 3